April 2011: Sociëteit Amicitia



Op de hoek van de Oranjelaan en de Wilhelminalaan in de wijk Leeuwendaal staat het sociëteitsgebouw Amicitia, een beeldbepalend en bijzonder gebouw: bijzonder qua stijl, want het is gebouwd in de stijl van het Nieuwe Bouwen en bijzonder qua functie, want het is een sociëteitsgebouw.
In dit artikel wordt de geschiedenis van deze sociëteit geschetst.
Op 4 juni 1898 werd de “Herensociëteit Amicitia” opgericht onder de naam “Sociëteit Onderlinge Trouw”. De oprichters waren twaalf Rijswijkse heren, onder wie de bekende Rijswijkse dokter P.F. Augustijn. In de begintijd kwam men bijeen in de uitspanning Kuys-Witsenburg, die op de hoek stond van de Herenstraat en de Haagweg, daar waar nu de Aldi is gevestigd.
Deze sociëteit had tot doel “het bevorderen van gezellig verkeer”, zoals in de statuten van 1904 werd vermeld: de eerste tachtig jaar van haar bestaan was het “gezellige verkeer” overigens uitsluitend bedoeld voor heren.
In 1904 werd Koninklijke goedkeuring verkregen. Daarna wijzigde men de naam in Amicitia (= Vriendschap).
Na enige tijd ontstond er wrijving tussen de leden en Kuys-Witsenburg, waarna de sociëteit in 1908 verhuisde naar Hotel Leeuwendaal: dit hotel stond aan de overkant, op de hoek van de Haagweg en de Oranjelaan. Het hotel werd in 1978 afgebroken, om plaats te maken voor het huidige appartementengebouw.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog daalde het ledental, ook doordat de ruimtes in hotel Leeuwendaal brandschade opliepen. Na de oorlog steeg het ledental weer, waarna men in 1928 besloot om het woonhuis Oranjelaan 39 (bouwjaar 1921) te kopen en te verbouwen tot sociëteit, met op de eerste etage een beheerderwoning. De verbouwing werd verzorgd door de Rijswijkse architect J.C. Speelman (1879 – 1936). De sociëteit heeft sinds die tijd een eigen gerant in dienst !
Na WO II liep de belangstelling voor de sociëteit terug, met als gevolg dat rond 1985 het ledental was gedaald tot onder de dertig. Het bestuur besloot toen om het pand open te stellen voor andere verenigingen. Verder werden er dansavonden gehouden, en lezingen gegeven. Ook schafte men de eigen beheerder af: jongeren uit de buurt namen de bardienst over. Daarmee werd het een trefcentrum voor de leden.
Begin jaren negentig steeg het ledental daarmee tot ongeveer 140. In 2009 werd een algehele gevelrestauratie uitgevoerd, waardoor het pand er weer jaren tegen kan: een sieraad voor de buurt en voor Rijswijk !
Tijdens de Open Monumentendag (zaterdag 10 september aanstaande) is het gebouw geopend voor bezoek.

Het gebouw

Dit artikel verscheen in april 2011 in Groot Rijswijk.