Jaarverslag 2014

De HVR telde eind 2014 383 betalende leden alsmede 45 relaties: ten opzichte van 2013 is het ledenbestand gelijk gebleven.
Door een behoudend beleid heeft de HVR  in 2014 het jaar met een positief saldo kunnen afsluiten. Hoger dan begroot waren de inkomsten uit ledenbijdragen en verkoop van advertenties en publicaties. De uitgaven lagen op het niveau van de begroting. Hierdoor kon het jaar worden afgesloten met een positief saldo van € 3.201,-, dat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen van de vereniging. Hiermee blijft het eigen vermogen ruim voldoende om de reguliere uitgaven van een geheel jaar te dekken.
Inclusief de reservering van € 13.500,- voor het Jaarboek 2015  is het totale eigen vermogen van de vereniging per 31 december 2014 gegroeid tot € 27.477,-. Hierin is niet opgenomen de nog niet aangewende reserveringen voor de digitalisering van de SOR-banden. Verder is € 500,- gereserveerd voor het lustrum 2019.
De groei van de reserves werd mede veroorzaakt door een succesvolle advertentiewerving, hogere contributie-inkomsten dan verwacht, en een goede verkoop van onze publicaties. De voornaamste reguliere inkomstenbronnen waren de contributies en donaties van de leden ten bedrage van respectievelijk € 7.902,- resp. € 543,-, de advertentieopbrengsten met Є 2.600,- en de verkoop van jaarboeken en andere publicaties met € 5.978,- , alsmede de jaarlijkse subsidie van de gemeente Rijswijk welke in 2014 € 5072,- bedroeg. In 2015 zal de HVR eenzelfde  (geïndexeerd) subsidiebedrag ontvangen, maar voor de jaren daarna is door aanpassing van het gemeentelijke subsidiebeleid een lagere subsidietoekenning niet uit te sluiten. Met een groei van het eigen vermogen wordt op een mogelijke beperking van de subsidie geanticipeerd. De uitgaven voor de Open Monumentendag werden volledig gedekt door subsidie van de gemeente Rijswijk.
De twee reguliere Algemene Ledenvergaderingen (ALV) werden gehouden op 15 mei en op 19 november. Op 15 mei tekenden 31 leden de presentielijst en op 19 november 79 leden.

De belangrijkste punten tijdens deze vergaderingen waren:

• Tijdens de ALV van 15 mei 2014 werden de Winst- en Verliesrekening en de Balans 2013 gepresenteerd, die waren gecontroleerd en akkoord bevonden door de Kascontrolecommissie, bestaande uit de heren A. Buijs en P. Roldaan. Het bestuur dankt de heren Buijs en Roldaan voor hun inzet. De vergadering heeft het bestuur gedechargeerd, onder dankzegging aan de penningmeester voor zijn werkzaamheden.
• In november 2014 heeft de heer Rob Wubbels, het langstzittende bestuurslid van de HVR afscheid genomen: hij fungeerde met name als materiaalbeheerder. De voorzitter roemde zijn inzet gedurende al die jaren. Het bestuur stelde de vergadering voor om als zijn opvolger te benoemen de heer Fred de Koning. Naast het materiaalbeheer neemt hij ook een taak ter hand, die al lang als een wens op tafel ligt: het vervaardigen van een namen- en zakenregister van de Jaarboeken, die sinds 1995 zijn verschenen. Een dergelijk register is ooit gemaakt voor de voorganger van het Jaarboek, de Kroniek. De vergadering ging akkoord met zijn benoeming
• Uitreiking Jaarboek: het eerste exemplaar van het Jaarboek 2014 werd uitgereikt aan de nieuwe wethouder Cultureel Erfgoed mevrouw Marloes Borsboom. In haar dankwoord memoreerde de nieuwe wethouder het enthousiasme, dat ze constateert bij de HVR en haar leden voor de geschiedenis van Rijswijk
• Aansluitend op de ALV van 19 november ontvingen de leden het Jaarboek 2014 met de Lustrum-DVD en tevens de nieuwste uitgave van het boekje “Verteld Verleden”, dat is samengesteld door de gelijknamige Werkgroep. De Jaarboeken van afwezige Rijswijkse leden werden bezorgd door vrijwilligers (waarvoor dank) en door het bestuur.

HVR-leden bij de ALV van 19 november

Tijdens beide vergaderingen zijn tevens de voortgang en de resultaten van de Werkgroepen binnen de HVR besproken:

• Werkgroep "Verteld Verleden"
  In vergelijking met 2013 is er aan de activiteiten van Verteld Verleden weinig veranderd: core business is nog steeds het interviewen van oudere Rijswijkers over belangrijke thema’s in hun leven en wat die met Rijswijk te maken hebben.
  De werkgroepsleden waren: voorzitter Frans Holtkamp, Marianne van Rossum, Heilina van Putten, Willem Mooij, Marty Thieleman, Lia Boshoven, Elies van Muyden en Joke van Wijk van Brievingh. Heilina van Putten en Elies van Muyden hebben inmiddels de werkgroep verlaten.

• Werkgroep "Rijswijk Verbeeld"
  De werkgroep richt zich op het speuren naar en vastleggen van, vooral bewegende , unieke beelden van Rijswijk, oud of recent.
  In het uitgebreide museum is nu plaats om met de meest geavanceerde apparatuur dit materiaal voor de toekomst te bewaren. Via het RHI kan eenieder kennis nemen van deze elementen uit ons verleden.
  Dit jaar werd meegewerkt aan de herinneringsexpositie 40-45 in het museum met reportages over de slag om Ypenburg.
  Het voormalig werkgroeplid Henk van Drimmelen had de wereldpremière van zijn film “Oude ansichtkaarten vertellen over Rijswijk deel 2” tijdens de ledenvergadering in november.
  Verder werden op de lichtjesavond voor Kerstmis in de Oude Kerk historische films vertoond.
  Het jaarboek 2014 werd bij gelegenheid van het 30 jarig bestaan van de HVR voorzien van een dvd met 10 filmopnames van 1922 tot 2004.
  De werkgroepleden waren: Fred Kuipers, Marco Hendrikse, Theo Spierenburg en Hans van Rossum

• Werkgroep "Jaarboek"
  Zoals elk jaar is de agenda van de redactie vanaf februari gevuld met vergaderingen. Daarbij wordt geïnventariseerd wat er aan kopij is ingeleverd en wordt bij elk stuk een 'eigenaar' aangesteld, die zich zo nodig over auteur, tekst  en illustraties ontfermt. Uiteindelijk is het de redactie die haar fiat geeft, waarop de eindredacteur het eindwerk doet en in contact treedt met onze vormgever Paul de Boer.
  De redactie is voornemens in 2015 (en mogelijk langer) over de 'formule' van het Jaarboek van de toekomst na te denken. Voor deze editie bestond de redactie uit de volgende leden: Ruud Poortier (eindredacteur), Thea van de Graaff, Frans Holtkamp, Rob de Mooy en Joke van Wijk van Brievingh. Joop van Munster zorgde als vanouds voor de advertenties. Thea heeft de redactie, na de totstandkoming van het Jaarboek 2014, verlaten. Marty Thieleman zal de vacature vervullen.

• Werkgroep "Open Monumentendag (OMD)"      
  De Open Monumentendag 2014 werd in Rijswijk gehouden op zaterdag 13 september, met als thema “Op reis”.
  
  
  Dit thema leende zich er prima voor om alle soorten transport in Rijswijk door de eeuwen heen in ogenschouw te nemen. In samenwerking met het comité Leidsendam-Voorburg werd een gezamenlijk programma opgezet, waarbij oud transportmiddelen werden ingezet. Zo voer er een trekschuit over de Trekvliet, een salonboot over de Trekvliet en de Vliet, reden er antieke autobussen door beide gemeenten en zorgde het Openbaar Vervoersmuseum voor historische trams vanuit den Haag via Rijswijk naar Voorburg vice versa. Bezoekers konden zo een rondrit door de drie gemeenten maken.
  Tijdens de OMD waren diverse monumenten opengesteld voor bezichtiging,zoals de Oude Kerk, de Hofrust Kapel, de St. Bonifatiuskerk, de Duiventoren op landgoed Te Werve, de Schaapweimolen en het Gemaal van de Plaspoel- en Schaapweipolder. Bij het gemaal kon men op de salonboot naar Hofwijk in Voorburg stappen of komende met de boot per antieke autobus weer naar het oude centrum van Rijswijk rijden. Bijzonder was dit jaar de kleine tentoonstelling, die gehouden werd in het Botenhuis van landgoed Te Werve, waar de resten waren opgesteld van de eerste auto van de heer Labouchère (de laatste particuliere eigenaar van Te Werve): een Delahaye uit 1910. Deze resten kwamen tevoorschijn, toen de gracht achter het botenhuis werd uitgebaggerd…
  Op zaterdag 13 september werd de Open Monumentendag 2014 feestelijk geopend in de Oude Kerk door wethouder Cultureel Erfgoed Marloes Borsboom.
  
  
  De muzikale omlijsting werd verzorgd door het Duo Saron (Sandra van den Brand, mezzosopraan en Rosalinde Kluck, altviool), dat een aantal liederen rond het thema “reizen” ten gehore bracht.  
  
  Groot Rijswijk publiceerde twee artikelen over de OMD: een wandeling door Park Hofrust en  een artikel over de Delahaye-auto op Te Werve. Ook de Rijswijkse Krant wijdde een uitvoerig artikel aan het antiek busvervoer tijdens de OMD.
  In het kader van het thema werd op dinsdag 9 september een speciale OMD-lezing gehouden over “Brugwachtersverhalen” (zie hiervoor onder “Bijeenkomsten”).
  In november 2014 heeft Evert van de Graaff afscheid genomen als penningmeester van de Werkgroep OMD: zijn plek werd ingenomen door Ger Visser, die ook als penningmeester optreedt.
  De werkgroep OMD bestaat nu uit de HVR-leden Hannie van Leeuwenberg, Wim Dammers (voorzitter), Ger Visser (penningmeester / notulist), Herman Soen en Arjan Kwakernaak (namens Museum Rijswijk) en Erik Rinia (namens de gemeente Rijswijk).

Monumentenprijs 2014
Op 14 december ontving voorzitter Hans van Rossum de 9e Nieuwsbrief Monumentenzorg en Archeologie uit handen van wethouder Cultureel Erfgoed Marloes Borsboom. Aansluitend èn voor iedereen onverwacht overhandigde Marloes Borsboom de Monumentenprijs 2014 van de gemeente Rijswijk aan Hans van Rossum!  Dit jaar is de prijs toegekend aan de HVR:
"Op de eerst plaats voor het initiatief voor het herstel van het tegeltableau van het voormalige postkantoor aan de Herenstraat 40-44. De HVR heeft verschillende partijen bij elkaar gebracht om het tegeltableau te herstellen. Deze samenwerking dient als voorbeeld hoe dergelijke projecten kunnen worden opgepakt. Met de restauratie heeft de gevel van het monument aan kwaliteit gewonnen. Dit is niet alleen positief voor het pand, maar ook voor de aantrekkelijkheid van de Herenstraat en het historisch centrum. Daarnaast is de HVR in aanmerking gekomen voor de monumentenprijs vanwege hun inzet voor het Rijswijks Cultureel Erfgoed en de manier waarop zij via publieksactiviteiten draagvlak voor ons verleden vergroten." [citaat: website Gemeente Rijswijk]

Wethouder Marloes Borsboom reikt de Monumentenprijs 2014 uit aan voorzitter Hans van Rossum

Strandwalfestival
De HVR heeft ook deelgenomen aan het jaarlijkse Strandwalfestival in Oud Rijswijk, dat op dezelfde datum als de OMD werd gehouden: in dit kader werd een kraam bezet op de markt voor verenigingen. Daar waren winkeldochters van de Stichting Rijswijkse Historische Projecten en oude Jaarboeken van de HVR in de aanbieding: deze vonden gretig aftrek.

HTM-bus 21 en Setrabus van Speedwell

Erfgoed Rijswijk
Erfgoed Rijswijk is een samenwerkingsverband tussen de HVR, Museum Rijswijk, het Rijswijks Historisch Informatiecentrum en de Bibliotheek aan de Vliet.

• Op 22 januari organiseerde Erfgoed Rijswijk in Museum Rijswijk een Tollens-avond, waarbij de 19e eeuwse dichter Tollens vanuit verschillende hoeken werd belicht. De avond werd zeer goed bezocht, met 120 bezoekers
• Op 28 oktober verzorgde Maarten van Rossem in de Schouwburg een lezing rond de Eerste Wereldoorlog: deze werd bezocht door ca 500 bezoekers.

Bestuur: bestuurssamenstelling en activiteiten

• De bestuurssamenstelling per eind 2014 is als volgt:
  • Hans van Rossum, voorzitter
  • Ger Visser, penningmeester
  • Wim Dammers, secretaris / ledenadministrateur
  • Joke van Wijk van Brievingh, lid, tevens redacteur Jaarboek
  • Heilina van Putten, tweede secretaris
  • Fred de Koning, lid, tevens materiaalbeheerder
• Het bestuur heeft in 2014 zes keer vergaderd
• In de maanden januari, februari en mei heeft de HVR artikelen in Groot Rijswijk laten plaatsen over een historisch onderwerp: respectievelijk “60 jaar Plaspoelpolder”, “Herrie in de gemeenteraad” en “De gewonnen slag om Ypenburg”
• Op zaterdag 22 februari werd het gerestaureerde tegeltableau "Postkantoor" op het pand Herenstraat 42 feestelijk onthuld. Tussen 1901 en 1920 was in dit pand het "Post- en Telegraafkantoor" gevestigd: daarna werd een nieuw postkantoor aan de Haagweg in gebruik genomen.;
  Het tableau kwam twee jaar terug tevoorschijn na het verwijderen van een houten bord en bleek ernstig aangetast.
  
  
  Tegeltableau Herenstraat 42
  Op initiatief van HVR-lid Theo van der Kooij heeft de Historische Vereniging Rijswijk daartoe sponsoren aangezocht: diverse sponsoren, waaronder de Rabobank en de gemeente Rijswijk hebben diep in de buidel getast. In 2013 is het tableau gerestaureerd onder leiding van de firma Buijs Bouwmaterialen BV.     
• Op 14 maart heeft de voorzitter samen met wethouder Jos Bolte op de gerestaureerde Steenplaetsbrug een monumentenbordje onthuld
• De secretaris heeft een interview over de HVR en haar activiteiten gegeven voor “Leeuwendeel”, het orgaan van de wijkvereniging Leeuwendaal. Verder heeft hij voor dit blad artikelen geschreven over de geschiedenis van het Landgoed Leeuwendaal en over de bedrijvigheid aan de Geestbrugkade, welke werden gepubliceerd in het zomer- en winternummer
• Op 10 mei heeft HVR-lid de heer Bart Tent de herdenkingsbijeenkomst ter gelegenheid van de Slag om Ypenburg in 1940 bijgewoond
• Op 25 mei heeft de secretaris een Monumentenwandeling Oud Rijswijk verzorgd voor de nieuwe burgemeester Michel Bezuijen en zijn vrouw Sandra
• En op 29 juni heeft hij voor een groep Vrienden van de Schouwburg nog een dergelijke wandeling verzorgd
• De secretaris heeft op 19 juli een Jugendstilwandeling in Leeuwendaal verzorgd voor de wijkvereniging
  
  
  Geestbrugweg hoek Oranjelaan
• Op 12 september jl is een Beursvloer georganiseerd, om bedrijven enerzijds en sociaal culturele instellingen anderzijds met elkaar in contact te brengen, om te kijken of vraag van de een met een aanbod van de ander te matchen valt
• Deze heeft vier matches opgeleverd:
• Aantjes Zevenberg Advocaten en De Jong Du Bois leverden typecapaciteit
• Eline CSR Ltd bood 2 uur brainstorm aan over fondsenwerving
• Restaurant De Wits biedt gereduceerd tarief aan voor koffie/gebak of borrel bij start/einde stadswandeling en een aparte vermelding op de site onder het kopje "Arrangementen"
• Op  zondag 28 september verzorgde de secretaris in de Leeuwendaalkerk de lezing “Leeuwendaal - geschiedenis van een wijk”, in het kader van de Leeuwendaallezingen
• Tijdens de "Nacht van de nacht", op 25 oktober georganiseerd door de gemeente verzorgde de voorzitter een rondwandeling door Oud Rijswijk
• Op 19 december hebben de voorzitter en de secretaris oude films over Rijswijk vertoond in de Oude Kerk, tijdens de jaarlijkse “Lichtjesavond”.

Bijeenkomsten
Afwisselend op dinsdag en op woensdag verzorgde de HVR acht bijeenkomsten voor haar leden, in Gebouw Hofrust aan de Herenstraat 44B:

• Op 26 februari verzorgde het HVR-lid de heer Ruud Poortier (die ten tijde van de lezing een proefschrift voorbereidde over de herinnering aan Tollens) de lezing “Van vreemde smetten en de geschiedenis van ons eerste volkslied". De tekst van het eerste volkslied van ons 200-jarig koninkrijk, Wien Neerlands Bloed, is geschreven door onze voormalige dorpsgenoot Hendrik Tollens. Ooit was het een symbool van de nieuwe natie, maar uiteindelijk verloor het zijn functie aan het Wilhelmus. Tegenwoordig geldt vooral de tweede regel, van vreemde smetten vrij, als politiek heel fout. Maar wat bedoelt Tollens eigenlijk? En hoe komt hij op het idee een volkslied te schrijven? Zat ons volk erop te wachten? Hoe verliep die concurrentie met het Wilhelmus en had koningin Wilhelmina inderdaad zo’n hekel aan het lied, dat het in 1932 op háár aandringen moest wijken voor het loflied op haar voorvader? Hoe zit het met de NSB, die zo graag volk en vaderland bezingt? Waarom durft het Koninklijk Rotte’s Mannenkoor in 2010 de oorspronkelijke tekst niet meer te zingen? Hij was de eerste spreker in de geschiedenis van de HVR die de zaal aan het zingen kreeg !
• Op 18 maart hield de heer Harry Knipschild een lezing onder de titel: “Polydor een grammofoonplatenmaatschappij in Den Haag en Rijswijk”.
  Begin jaren zestig was Polydor als onderdeel van Siemens een tamelijk obscure platenmaatschappij op de Nederlandse muziekmarkt.
  Daar kwam snel verandering in toen het bedrijf op eigen benen kwam te staan en onder internationale vlag samenwerkte met dochteronderneming Phonogram van Philips. Grote successen in die tijd waren de platen van o.a. James Last, Sonny & Cher, Jimi Hendrix, Herman van Veen, Golden Earring(s), Wim Kan, ABBA, Earth & Fire en de Bee Gees. In 1973 bouwde Polydor een eigen pand op de Verrijn Stuartlaan in Rijswijk.
  Historicus dr. Harry Knipschild, zelf werkzaam bij Polydor vanaf 1969, vertelde aan de hand van videoclips over de geschiedenis van de platenmaatschappij met al die artiesten.
• Op 23 april Op deze avond verzorgde het HVR-bestuurslid de heer Ger Visser de lezing “De ontwikkelingsgeschiedenis van de productie van verpakkingsglas”, onder het motto “Herinnert u zich de melkfles nog ?”.    Als constructeur is Ger Visser langdurig betrokken geweest bij nieuwbouw, renovaties en diverse verbouwingen van glasfabrieken in Leerdam, Schiedam en Maastricht. Hij lichtte tijdens zijn lezing ook de geschiedenis van glas toe: reeds in de oudheid ontdekte men in het Midden Oosten en in China de mogelijkheid om glas te fabriceren. Tijdens de bijeenkomst werden tevens enige oude bedrijfsfilms getoond
• In aansluiting op de 60e Algemene Ledenvergadering van 15 mei houdt de gemeentelijk archeoloog van Rijswijk de heer Hans Koot de lezing “De Oude Kerk van Rijswijk - fragmenten uit de (bouw)geschiedenis”.
  Het oudste bestaande gebouw in Rijswijk is met stip de Oude Kerk aan de Herenstraat. Al vele eeuwen is het gebouw het middelpunt van de oude dorpskern. Ooit was het een klein kerkgebouw maar in de loop van de middeleeuwen groeide het uit tot een groot en imposant gebouw. En dat is het nog steeds. Over de (bouw)geschiedenis is veel bekend maar zeker niet alles. Al enige tijd is de spreker bezig met een onderzoek naar de Oude Kerk. Daarvoor wordt gebruikt gemaakt van zowel archieven als van de bouwsporen die in het gebouw aanwezig zijn. Onderzoek in de archieven maar ook in het gebouw zelf heeft veel informatie opgeleverd, zowel over de harde kant (de stenen) als de zachte kant (de mensen). Tijdens deze lezing presenteerde hij enkele resultaten van dat onderzoek.

• In het kader van de Open Monumentendag met als thema “Op reis” verzorgde op 9 september mw. Jet Sebus de lezing “Brugwachterverhalen”.
  
  Brugwachter: langzaam maar zeker verdwijnt dit oer-Hollandse beroep uit het straatbeeld. Steeds meer bruggen worden op afstand bediend.                           
  De karakteristieke brughuisjes, jarenlang het domein van de vaste brugwachter, staan leeg of worden afgebroken. Jet Sebus (werkzaam bij de Provincie Zuid Holland) verdiepte zich in een eeuw brug-en sluisbediening bij de provincie Zuid-Holland. Zij interviewde tientallen brug- en sluiswachters en verzamelde hun verhalen in het boek "Brugwachterverhalen". Verhalen over het beroep van brug- en sluiswachter en over de veranderingen in de brugbediening. Verhalen over de bruggen van het Rijn-Schiekanaal, Trekvliet en Delftse Schie, de Gouwe, het Aarkanaal, de Rijn, de Heijmanswetering, de Zijl en het Merwedekanaal. Samen met de hr. Aad Moesman, lange tijd de vaste brugwachter van de Hoornbrug en tegenwoordig verkeerbegeleider op de bedieningscentrale in Leidschendam, vertelde ze hoe de brugwachters in Zuid-Holland hun beroep zagen veranderen
• Op 14 oktober verzorgde drs. Ronald van Immerseel de lezing “Vredenoord – een Rijswijkse buitenplaats met een bijzondere tuin”.                                       In 2012 is de restauratie van het landhuis Vredenoord aan de Jan Thijssenweg naast Drievliet voltooid: de Stichting Rijswijkse Projecten heeft er in 2013 een mooie uitgave aan gewijd. Bijzonder aan Vredenoord is de tuin: deze is aangelegd naar ontwerp van de  landschaps-architecten Johan David Zocher sr. (1763-1813) en Johan David Zocher jr. (1791-1870). De Zochers waren in de 19e eeuw de bekendste en beroemdste landschapsarchitecten in Nederland en werkten onder andere op paleis Soestdijk.                                                            
  Eén van de auteurs van het genoemde SRHP-boek, getiteld “Vredenoord – nog een parel aan de Vliet” is de historicus drs. Ronald van Immerseel, wetenschappelijk medewerker en groen erfgoed specialist bij Stichting In Arcadië te Amersfoort. Hij is gespecialiseerd in historische buitenplaatsen en verrichte onderzoek naar de geschiedenis van Vredenoord. In deze lezing ging hij in op het belang, de werkwijze en de stijlkenmerken van de Zochers, aan de hand van ontwerpen. Vervolgens ging hij in op hun werk op Vredenoord: hoe kwamen ze hier terecht? Wat was hun relatie met de opdrachtgever Van Berckel ? Wat hebben ze gedaan op Vredenoord? En wat resteert er nog? Tot slot schetste hij het plan voor de komende restauratie van het park.
• In aansluiting op de 61e Algemene Ledenvergadering op 19 november presenteerde het HVR-lid en amateurcineast de heer Henk van Drimmelen deel 2 van zijn film “Oude ansichten vertellen”, met een aantal wandelingen door de geschiedenis van Oud Rijswijk.
• Op 16 december werd de lezing: De Van Nelle fabriek - een lichtend voorbeeld van de moderne tijd door de heer ir. Michiel Groothoff.               
  Sinds juni 2014 staat de Van Nelle fabriek in Rotterdam op de Wereld Erfgoedlijst van UNESCO. Ontworpen als "Daglicht-fabriek" aan het begin van de 20ste eeuw is het een toonbeeld van de vernieuwende Nieuwe-Bouwen gedachte van de Modernisten in Nederland en de bevlogen ambities van een esoterisch verlichte fabrieksdirecteur. De lezing illustreerde aan de hand van beeld en film, wat de Van Nelle fabriek zo bijzonder en uniek maakt en ertoe heeft geleid dat het gebouw nu op de Wereld Erfgoedlijst staat. Aan de orde kwamen de geschiedenis van Van Nelle, de totstandkoming van het moderne en functionele ontwerp van de architecten Brinkman en Van der Vlugt, de hand hierin van de directeur Cornelis van der Leeuw en de rol en invloed van moderne tijdgenoten uit het binnen en buitenland, welke terug te vinden zijn in vele details van het gebouw.
  
  Van Nellefabriek Rotterdam (foto: Stichting Open Monumentendag Rotterdam)
  
  Michiel Groothoff is zelfstandig architect, architectuurgids bij Rotterdam ArchiGuides en verzorgt architectuur excursies in en door Rotterdam en Den Haag. Sinds 2005 geeft hij rondleidingen door de Van Nelle fabriek en heeft een persoonlijke fascinatie en interesse voor het Modernisme.