Nieuws: Rijswijk en regio

Struikelstenen gelegd bij Jaagpad 57 >>>

23 mei 2017


Op zondag 21 mei zijn op verzoek van nabestaande Marc Wijnberg drie struikelstenen gelegd bij het adres Jaagpad 57, ter nagedachtenis van zijn in de oorlog door de nazi’s omgebrachte Joodse familieleden Salomon Vilbach, Frederika Vilbach-Aardewerk en Anna Blom.

Tussen de meidagen van 1940 en de bevrijding in mei 1945 woonden 507 Joodse Nederlanders voor kortere of langere tijd in Rijswijk: daarvan stierven er veertien in Rijswijk. Hen bleef de ellende van de kampen bespaard. 239 Joodse Rijswijkers werden in vernietigingskampen vermoord, verreweg de meeste in 1942 en 1943 in Auschwitz en Sobibor.

Wie waren de leden van de familie Vilbach, waarvoor de struikelstenen werden gelegd?                                                                                                                          Anna Blom was de jongste van de 3 zusters Blom. Haar ouders waren Mozes Blom en Sara Blommekoper. Zij werd op 15 mei 1903 geboren. Op 14 juni 1933 trouwde zij te Rotterdam met Herman Vilbach. Hij was werkzaam in de boekhandel van Stockum en later in de technische boekhandel Waltman in Delft. Annie en Herman gingen wonen op het Jaagpad 57 in Rijswijk. Zij namen de ouders van Herman in huis: Salomon Vilbach (geboren op 5 juni 1864) en Frederika Vilbach-Aardewerk (geboren op 28 augustus 1864), hetgeen voor het jonge paar een forse belasting was. Begin 1939 werd hun dochter Suzanne geboren.In de eerste oorlogsjaren konden zij zich in Rijswijk handhaven, zij het dat Herman zijn baan kwijtraakte. Aangezien de situatie voor de Joden steeds dreigender werd, besloten Annie en Herman om Suzanne ergens anders onder te brengen. Zo kwam Suzanne bij het gezin Brandt in Hilversum terecht.                                                                                                              In het voorjaar 1943 stonden de handlangers van de bezetter voor de deur om de bewoners op te halen. Annie en Herman ontvluchten het huis via het dak. De inmiddels 78 jaar oude ouders van Herman lukte het niet om te ontsnappen en zij werden weggevoerd. Zij werden op 16 april 1943 in Sobibor vermoord. Herman en Annie vonden – gescheiden- een onderduikadres. Helaas werd Annie opgepakt: zij werd in december1944 in Auschwitz vermoord.Herman en zijn dochter Suzanne overleefden de oorlog.

Tijdens de plechtigheid op 21 mei spraken enige nabestaanden, die de omgekomen familieleden gekend hebben over hun ervaringen en las Marc Wijnberg de kaddisj voor, het traditionele Joodse gebed voor de overledenen. Wijnberg memoreerde in zijn aansluitende praatje, dat het leggen van struikelstenen belangrijk was om de gedachten aan de overledenen levend te houden, maar ook om stil te staan bij de nog steeds bestaande vervolgden, zoals nu de grote schare vluchtelingen uit het Midden-Oosten.

In 2015 werden ook al struikelstenen in Rijswijk geplaatst bij de adressen

  • Mauritslaan 15, voor de heer en mevrouw Waisvisz (beiden in 1943 in Sobibor vermoord)
  • bij Vondellaan 5, ter herinnering aan Salomon en Helena Koekoek (beiden in 1944 in Auschwitz vermoord) en
  • bij Prins Hendriklaan 9, ter herinnering aan David en Frieda Akker en hun dochtertje Dineke, die in 1942 ook in Auschwitz werden omgebracht. Dineke is slechts 1 ½ jaar geworden……….

De stenenlegging werd georganiseerd door de Historische Vereniging Rijswijk, in samenwerking met de afdeling Gemeentewerken van de gemeente Rijswijk.