Nu de Hoornbrug aan de vooravond van de laatste(?) verbouwing staat, wordt het tijd om de historie van de brug en zeker ook de naamgeving op te duiken uit het verleden.
Het plan nu is in 2013 er een vaste oeververbinding te maken, vooral om de dienstregeling van de trams ongestoord te laten verlopen. De tram is trouwens de laatste 150 jaar toch al bepalend geweest want de paardentram naar Delft reed vanaf 1866 (zonder rails) over de vaste halfhoge brug uit 1779. Rails kwamen er in 1877 en vervolgens reed de stoomtram vanaf 1893 over een nieuwe Hoornbrug. Dat was een lage draaibrug vanuit een middengeleider zodat schepen aan beide zijden konden passeren. Deze heeft tot 1947 gefunctioneerd waarna de huidige, beweegbare, basculebrug is gebouwd met ook een vrije doorvaarthoogte van 4.10 meter
Die komt straks op ruim 6 meter te liggen en is er na 120 jaar weer een vaste oeververbinding.
Er is voor het eerst sprake van een "Horne bregghe" in het jaar 1340, na het graven van de Delftse Vliet, als aansluiting op het kanaal van Corbulo vanuit Voorburg.
Het nieuwe kanaal mondde uit met een bijna rechte hoek in de voormalige Fossa Corbulonis. Het middeleeuwse woord voor hoek is "horne" of "hornic", vandaar de naam.
Slechts weinig documenten zijn bewaard gebleven die ons iets over de oudste geschiedenis vertellen. Zo is bekend dat de brug in 1394 werd voorzien van op- en afritten. Ten tijde van de graven van Holland was er op de brug een grafelijke tol. De tolgaarder hield kantoor in het "hoornhuis". Hij was belast met de inning van tolgelden die moesten worden betaald voor het over de brug vervoeren van runderen, schapen en andere soorten vee. Vandaar een tweede, iets jongere, theorie over de naamgeving: de brug waar geld betaald moest worden voor het laten passeren van "hoorns" (hoorngeld).
Ook voor doorvaart onder de brug moest betaald worden. De steeds drukkere route leidde er toe dat er onder de regie van het Hoogheemraadschap van Delfland in 1601 een nieuwe stenen brug met twee bogen kwam.
De eerste belangrijke gebeurtenis daarna was op 1 februari 1608 de verwelkoming door prins Maurits van de Spaanse opperbevelhebber Spinola voor de besprekingen over het Twaalfjarig Bestand (1609-1621). Deze kwam niet per trekschuit uit Delft maar vanwege de dichtgevroren Vliet per rijtuig en Maurits vanaf het Binnenhof.
Dit artikel verscheen in februari 2012 in Groot Rijswijk