Januari 2012: Cromvliet en zijn slingermuur



Cromvliet en zijn slingermuur

De wijk Cromvliet is aangelegd op het terrein van het landgoed Cromvliet, dat het gebied tussen Cromvlietkade, Geestbrugweg, Haagweg en Broeksloot besloeg. De Penninglaan is de vroegere oprijlaan naar het landhuis, dat nog steeds bestaat en wordt omgeven door een park.
In de middeleeuwen stond op het plek van dit huis al een boerderij. Het landhuis is gebouwd in het midden van de 17e eeuw door Pieter van Leyden van Leeuwen, baljuw en dijkgraaf van onder andere Den Briel. Deze Peter van Leyden hertrouwde na de dood van zijn vrouw met een dochter van mr. Bernard van Crompvliet, rekenmeester bij de Grafelijkheidrekenkamer. Het huis ligt aan een kromming van de Trekvliet, vandaar de vernoeming naar de meisjesnaam van zijn vrouw.
Het geslacht Van Leyden van Leeuwen heeft het goed in bezit gehad tot 1736, waarna het werd verkocht. In 1759 werd Hendrik Caen, oud-schepen van Rotterdam de eigenaar. Het geslacht Caen bewoonde Cromvliet tot 1924. Een bekende telg uit deze familie was mr. Jan Hendrik Caan van Neck, die tussen 1850 en 1871 burgemeester van Rijswijk was: de naar hem genoemde laan doorkruist de wijk. In 1924 werd het landhuis Cromvliet met een klein deel van het park aangekocht door de gemeente den Haag en in gebruik genomen als kleuterschool. Het grootste deel van het landgoed kwam in bezit van bouwondernemers, die er de woonwijk Cromvliet op aanlegden.
Na de Tweede Wereldoorlog werd in het huis een centrum voor demente bejaarden gevestigd. In 1995 werd het pand gerestaureerd en tegenwoordig zijn er appartementen in onder gebracht.
Het park rond het landhuis Cromvliet is openbaar toegankelijk en heeft aan de Trekvlietkade een prachtig 18e-eeuws hek.
Naast het prachtige landhuis staat een bijzondere, losstaande muur: dit is een zogenaamde “slingermuur”. Hij is in het begin van de 18e eeuw opgetrokken uit baksteen en hij vormde de achterbegrenzing van de vroegere moestuin. Een slingermuur is een fruitmuur: hij is speciaal op het zuiden gebouwd om subtropisch leifruit te kunnen kweken, zoals perziken en abrikozen. Het Nederlandse klimaat is ongunstig voor dergelijke fruitsoorten. Een slingermuur bevat komvormige nissen, waarin leibomen kunnen worden geplant. De muur houdt de wind tegen en de zonnewarmte vast, waardoor een gunstig microklimaat ontstaat. De muur raakte eind negentiger jaren van de vorige eeuw in verval: er viel zelfs een deel van om. In 2007 is hij gelukkig door de gemeente in volle glorie gerestaureerd.

 

de slingermuur

Dit artikel verscheen in januari 2012 in Groot Rijswijk