Op een bijzondere en historische plek in Rijwijk staat een flatgebouw genaamd “Villa Martha”. De flat ligt aan de Sir Winston Churchilllaan vlakbij de Hoornbrug. In de geschiedenis van ons land duikt de Hoornbrug meermalen op. Bijvoorbeeld op de bekende prent van de ontmoeting, begin 17 e eeuw, tussen prins Maurits en de Spaanse veldheer Spinola die gingen onderhandelen over vrede in de tachtigjarige oorlog, maar dit leidde slechts tot het twaalfjarige bestand. Op deze markante locatie stond in een recenter verleden een theekoepel behorend bij het Huis te Hoorn. Dit werd rond 1800 verbouwd en verfraaid en de tuin er omheen werd aangelegd in de uit Engeland afkomstige landschapsstijl. met uiteraard een theekoepel. Dit koepeltje, genaamd Belvedère, was een van de mooiste gebouwen in Rijswijk. Het was symmetrisch in neoclassicistische stijl met twee verdiepingen, gelegen op een kunstmatige verhoging, met vooral vanaf het balkon van de eerste verdieping een prachtig uitzicht over Vliet en Hoornbrug. In 1902 werd dit fraaie gebouwtje afgebroken daar het stuk grond was verkocht. Hiervoor in de plaats kwam een grote villa voor de eigenaar van een stomerij/wasserij uit Den Haag. Deze nieuwbouw kreeg de naam Villa Martha, naar de dochter van de eigenaar, Karel Roos. Hij was in 1873 met zijn ouders vanuit Rijswijk naar Den Haag vertrokken. Zijn vader vestigde daar de Nederlandse Stoom-, Wasch en Bleekinrichting J.C. Roos en Zoon. Karel Roos was aanvankelijk werkzaam in het bedrijf maar vestigde zich al snel zelfstandig. Het bedrijf ging in 1969 op in de Varobo-holding. In de “ro” van Varobo en de straat, naar hem genoemd, vlakbij het Westeinde, leeft de naam Karel Roos nog voort. Eind jaren dertig werd oorlogsdreiging voelbaar in Europa. Hitler had beloofd dat hij de neutraliteit van ons land zou eerbiedigen maar toch besloot onze overheid dat alle dienstplichtige mannen zich eind 1939 moesten melden voor het leger. In Rijswijk, dicht bij het regeringscentrum, werden veel militairen gelegerd. Zo ook in Villa Martha. Het door oorlogsomstandigheden zwaar verwaarloosde gebouw is begin vijftiger jaren afgebroken. Vervolgens bouwde de firma Lucas het huidige flatgebouw dat in 1955 gereed kwam met ook een nieuwe ambtswoning voor burgemeester Bogaardt er naast. Omdat er in Rijswijk al een flatgebouw “ Belvedere is, kreeg dit gebouw Villa Martha op de gevel. Dit gebeurde in 2005, vijftig jaar na de bouw, door de huidige eigenaar, de Haagsche Woningbouwvereniging van 1854.
Dit artikel verscheen in juni 2013 in Groot Rijswijk