In 1839 opende de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) de spoorlijn Amsterdam – Haarlem. Al in 1840 verkreeg de HIJSM de concessie voor verlenging van deze lijn naar Rotterdam. De spoorlijn kwam Den Haag binnen bij het Zieken, om daar de Trekvaart over te steken, waarna de lijn op Rijswijks grondgebied kwam: Rijswijk strekte zich toen immers uit tot aan de Hoefkade. Den Haag moest uiteraard een station krijgen en wilde dat op Haags grondgebied hebben. Met Rijswijk werd onderhandeld over een grenswijziginsg, die in 1843 zijn beslag kreeg. De gemeentegrens kwam toen bij de Laak te liggen.
Voor de aanleg van de spoorlijn richting Delft moesten gronden worden onteigend. De Rijswijkse grondeigenaren brachten geen principiële bezwaren in bij de onderhandelingen, maar wel aanvullende voorwaarden. Eén voorwaarde was het aanleggen van een halte aan de spoorlijn en wel aan de kruising met de Zandweg (nu Van Vredenburchweg). De eigenaren stonden kennelijk sterk in hun onderhandelingen, want die halte kwam er: hij werd in 1847 geopend.
Aan de zuidzijde van de Zandweg werd een eenvoudig haltegebouwtje geplaatst, niet meer dan een wachtruimte. Voor het gebouwtje stond een bank, waarop wachtende treinreizigers konden plaatsnemen. Er was geen perron, dat werd pas in 1853 aangelegd: een dertig meter lang plankier langs één zijde van de baan, die toen uit één spoor bestond. In 1866 werd het spoor verdubbeld en kreeg de halte nieuwe perrons, aan beide zijden van de baan.
Volgens een dienstregeling uit 1851 stopten acht van de tien dagelijkse treinen in Rijswijk. De passagiersaantallen waren in die tijd niet indrukwekkend: in 1855 vertrokken er in totaal 4030 passagiers van de halte, dat zijn er ongeveer elf per dag, voor acht treinen….
Ook de aan- en afvoer van goederen was zo gering, dat de HIJSM er geen besteldienst installeerde. Bestelde goederen werden aan de stationschef afgegeven, die echter niet verantwoordelijk was voor de bezorging: hij moest wachten op een toevallige passant, die bereid was om de aangekomen goederen bij de geadresseerde af te leveren !
Toch kreeg Rijswijk er aan het einde van de negentiende eeuw twee haltes bij: in 1886 aan de Kleiweg (nu Sir W. Churchilllaan) en in 1887 bij ’t Haantje.
Van beide haltes werd echter zo weinig gebruik gemaakt, dat ze al weer snel werden opgeheven: ‘t Haantje in 1903 en de Kleiweg in 1906. De halte aan de Zandweg heeft het langst volgehouden: deze werd in 1938 opgeheven.
Bron: Rijswijks Historisch Informatiecentrum
Dit artikel verscheen in oktober 2011 in Groot Rijswijk.