In 2009 bestond de Historische Vereniging Rijswijk 25 jaar!
Een feestelijk jaar, met als hoogtepunt op 21 november een zeer goed bezochte jubileumbijeenkomst in de Oude Kerk:
Na het openingswoord met een terugblik op de geschiedenis van de HVR van de voorzitter, de heer Hans van Rossum verzorgde de heer Dr. Frits van Oostrom (universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht, winnaar van de AKO-literatuurprijs 1996 en vooral bekend als samensteller van de Canon van Nederland) de lezing "Lokale en landelijke canons. Hoe Nederland omgaat met geschiedenis".
Vervolgens hield de wethouder van cultuur de heer Jos Bolte een toespraak.
Hij overhandigde het bestuur van de HVR namens de gemeente een geldbedrag ,
ter gelegenheid van haar 25-jarig jubileum. Hiervoor is een mooie voorzittershamer aangeschaft, welke al die jaren heeft ontbroken.
Ter afsluiting werd het speciale jubileumboek "In amper 25 jaar…" gepresenteerd: het eerste exemplaar werd aangeboden aan de heer Van Oostrom. Het rijk geïllustreerde boek is geschreven door mevrouw Joke van Wijk van Brieving – Hesselink en de heer Willem van der Ende.
Aansluitend was er een receptie waar iedereen elkaar kon ontmoeten onder het genot van enige versnaperingen. Tevens konden boeken over Rijswijk worden aangeschaft én de tentoonstelling "Gefotografeerd Verleden" (zie verderop onder "Strandwalfestival") worden bekeken.
 

De vereniging
De HVR telde eind 2009 369 betalende leden en 36 relaties, zoals naburige Historische Verenigingen, de krantenredacties, de gemeente Rijswijk en de regio bibliotheken.
Ofschoon er in het jubileumjaar 2009 is ingeteerd op de reserves is de financiële positie van de HVR nog steeds zeer gezond. Per 31 december 2009 bedroegen de algemene reserves van de vereniging € 14878 hetgeen de voornaamste kostenpost,
te weten het Jaarboek, ruim dekt.  
Ter gelegenheid van het lustrum is € 5548 aan de algemene reserves onttrokken om het prachtige jubileumboek ‘ In amper 25 jaar' te drukken. De eigenlijke lustrumviering is grotendeels bekostigd uit de daarvoor bestemde lustrumreserve.
De voornaamste inkomstenbronnen waren de contributies van de leden ten bedrage van € 6553 en de jaarlijkse subsidie van de gemeente Rijswijk welke in 2009 € 4732 bedroeg.
In 2009 werden twee reguliere Algemene Ledenvergaderingen (ALV) gehouden: op 4 juni en op 17 december. Op 4 juni tekenden 48 leden de presentielijst en op 17 december 59.
De belangrijkste punten tijdens deze vergaderingen waren:

• de voortgang rond het Voorontwerp Bestemmingsplan voor de Landgoederenzone en de bouwplannen op de stadhuislocatie
• goedkeuring van de boekhouding en financiële verslaglegging 2008
• vaststellen van de begroting  van 2010
• aansluitend op de ALV van  17 december ontvingen de leden het Jaarboek 2009.

Tijdens beide vergaderingen is tevens de voortgang van de Werkgroepen binnen de HVR besproken:

• Werkgroep Verteld Verleden
  Na een lange voorbereiding is de Werkgroep de afgelopen maanden daadwerkelijk begonnen met het benaderen van en afspraken maken voor interviews met de 80-plussers uit onze gemeente. Het heeft veel tijd gekost om dit project op te starten. Zo moesten er procedures rond het afnemen van interviews worden opgesteld. Verder moesten de juridische aspecten hiervan worden bezien, evenals die voor wat betreft het lenen van materiaal van onze geïnterviewden. Tenslotte was het noodzakelijk om goede vragenlijsten te ontwikkelen.
  De werkgroep bestaat uit:
  de dames Netty van Pesch (voorzitter), Lia  Boshoven (Rijswijks Historische Informatiecentrum) en Joke van Wijk van Brievingh en de heer Ruud Poortier

• "Gefotografeerd en gefilmd verleden":
  Van vele kanten is er inmiddels, vooral gefilmd, materiaal binnengekomen.  De kwaliteit is zeer verschillend. Op diverse lezingen zijn al beelden getoond. Het grote archief van RTV Rijswijk is in studie genomen om te digitaliseren maar de kosten zijn daar nog een bezwaar.                                                            
  De werkgroep bestaat uit de heren Henk van Drimmelen, Theo van der Kooij, Fred Kuipers en Hans van Rossum

• "Jaarboek":
  Dit jubileumjaar is het boek wat dikker dan gewoonlijk om duidelijk te maken dat er nog steeds, al is het na 25 jaar, veel over het dorp en zijn bewoners van toen en nu, te vertellen valt. De Redactie bestaat uit: de heer Ruud Poortier (eindredacteur), de dames Netty van Pesch en Joke van Wijk van Brievingh en de heer Rob de Mooy

• "Open Monumentendag:  Op zaterdag 12 september was de jaarlijkse Open Monumentendag, het thema voor 2009 was "Op de kaart": hiermee werd aandacht gevraagd voor een relatief onbekend onderwerp als kaarten en plattegronden. Al eeuwenlang worden deze gemaakt om landen, bepaalde gebieden, steden enzovoorts in beeld te brengen. Ook Rijswijk en omgeving is in de afgelopen eeuwen talloze malen en op tal van verschillende manieren zo op de kaart gezet. Een fototentoonstelling in de Oude Kerk gaf hiervan een indruk. De dag werd geopend in de Oude Kerk, door de voorzitter van de Werkgroep, de heer Jan Hartkamp. De heer Jos Bolte, wethouder voor onder andere Monumentenzorg reikte de Monumentenprijs 2009 uit aan de eigenaren van Herberg Vlietzicht, de heer en mevrouw Leenheer, voor de voorbeeldige restauratie van hun pand.

De opening werd afgesloten door de heer Philip Meijer, die het Reichnerorgel in de Oude Kerk bespeelt.
De reguliere monumenten waren geopend: Oude Kerk, Tollenshuis, Hofrustkapel, St. Bonifatiuskerk, Landgoed Te Werve, Commandopost Bescherming Bevolking en Sociëteit Amicitia. Bijzonder was de openstelling van Hoornwijk: dankzij de medewerking van de eigenaar Modulus Vastgoed B.V. was het gebouw voor het eerst geopend voor bezichtiging: deze trok ruim 200 bezoekers.
In de Werkgroep hadden zitting -- naast de HVR-bestuursleden de heren Evert van de Graaff en Wim Dammers-- mevrouw Hannie van Leeuwenberg en de heren Jan Hartkamp (voorzitter), Dik Koersen (secretaris) en Arjan Kwakernaak.

De vereniging heeft in 2009 de beschikking gekregen over de uitgebreide collectie devotie-prentjes van het HVR-lid, de heer Theo van der Kooij: hij heeft devotieprentjes verzameld van personen, die in Rijswijk zijn geboren en / of begraven. Deze collectie bestrijkt de periode 1880 tot heden. De prentjes zijn ingescand en ter inzage beschikbaar gesteld via de website.
De gemeente Rijswijk organiseerde op 27 mei weer een bijeenkomst voor nieuwe Rijswijkers: de HVR heeft hierbij acte de présence gegeven.

Bestuur: bestuurssamenstelling en activiteiten

• Het bestuur heeft in 2009 zes keer vergaderd.
• In dit verenigingsjaar werd afscheid genomen van de heer Joost Nicasie, die vele jaren als webmaster heeft gefungeerd. In verband met verhuizing naar het midden des lands en een veeleisende baan, heeft hij besloten om zijn functie als webmaster over te dragen. In zijn plaats is de heer Tom Hamoen aangesteld.

De bestuurssamenstelling per eind 2009 is als volgt:
Hans van Rossum, voorzitter
Evert van de Graaf, penningmeester
Wim Dammers, secretaris / ledenadministrateur
Bram Buijs, vice-voorzitter
Joke van Wijk van Brievingh, lid tevens redacteur Jaarboek
Rob Wubbels, lid

• Het bestuur heeft het archief van de HVR tot en met het jaar 2006 (dat tot 2009 bij mevrouw Anke Gerritsen berustte) geschoond en overgedragen aan het Gemeente Archief, dat is ondergebracht bij het Gemeente Archief in Delft
• Herdenking Slag om Ypenburg van 10 mei 1940: de vereniging is op 10 mei 2009 tijdens deze herdenking bij het Instituut Defensie Leergangen vertegenwoordigd door het HVR-lid de heer Bart Tent. De HVR was hiertoe uitgenodigd door de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reserve Officieren
• Project Tweede Wereldoorlog: In samenwerking met het Erfgoedhuis Zuid Holland heeft de HVR deelgenomen aan een project over WO II voor het onderwijs. Aan vijf  VMBO-klassen van het Van Vredenburch College is een gezamenlijke lezing gegeven over WOII en Rijswijk, waarbij filmmateriaal is gebruikt over de V2-lanceringen van de heer Borsboom uit Almere. Vervolgens zijn er gedurende drie dagen vijf wandelingen door Rijswijk gehouden, met focus op de V2 (Kruisvaarders, Rijswijkse Bos).                                 
  De school was enthousiast en is geïnteresseerd om het volgende jaar weer aan een dergelijk activiteit deel te nemen
• Stedenbouwkundig plan Eikelenburg: in juli heeft het bestuur tijdens een inspraakbijeenkomst kanttekeningen geplaatst bij dit plan, dat voorziet in grootschalige woningbouw in dit historische gebied, waar ook nog enkele 17e eeuwse boerderijen liggen
• Strandwalfestival: in het weekend van 18, 19 en 20 september heeft de gemeente dit festival georganiseerd om Rijswijk op de kaart te zetten. Er vonden allerlei activiteiten plaats op de "strandwal", van het Ruysdaelplein over de Van Vredenburchweg tot aan de Naald in het Rijswijkse Bos. De HVR heeft op zaterdag 19 september --evenals een keur aan Rijswijkse culturele en sociale organisaties-- deelgenomen met een kraam voor de ledenwerving (hetgeen een tiental nieuwe leden heeft opgeleverd). Tevens heeft zij in samenwerking met de Fotoclub Rijswijk een speciaal fotoproject opgezet, waarbij oude Rijswijkers, die werden geïnterviewd voor het project "Verteld Verleden" werden gefotografeerd door leden van de Fotoclub Rijswijk: hun portretten op groot formaat werden tezamen met een korte schets van hun verleden tentoongesteld in de Bonifatiuskerk
• Oorlogsgedenkteken aan de Mgr. Bekkerslaan: op initiatief van het HVR-lid de heer Bart Tent is een oorlogsgedenkteken ontworpen en op 26 september, 65 jaar na dato geplaatst aan de Mgr. Bekkerslaan, ter herinnering aan de aldaar op 26 september 1944 gecrashte Amerikaanse bommenwerper Lil'Max, waarbij twee bemanningsleden sneuvelden. De indrukwekkende plechtigheid werd bijgewoond door veel belangstellenden, waaronder een vertegenwoordiger van de Amerikaans regering, Captain Daniel Braswell, Defense Attaché voor Nederland. De burgemeester, mevrouw Ineke van der Wel heeft het gedenkteken onthuld, samen met een aantal kinderen van de Shalomschool, die het gedenkteken heeft geadopteerd. Het gedenkteken bestaat uit een propellerblad, geschonken door de TU Delft, rustend op een blok graniet, geschonken en geïnstalleerd door de steenhouwerij Schols en 't Hart uit Delft
• Omgevingsgebied Beatrixlaan: De HVR is op uitnodiging van de gemeente vertegenwoordigd geweest bij een aantal besprekingen over de (on)mogelijkheden bij de voorgenomen reconstructie van de Prinses  Beatrixlaan. De insteek van de HVR is daarbij geweest dat in het gedeelte van de Landgoederenzone dat door de Beatrixlaan doorsneden wordt, de zichtlijnen op de landgoederen aan beide zijden van deze verkeersader zoveel mogelijk open moeten worden gehouden. Verder zou er ook met de ecologische functie van de Landgoederenzone terdege rekening moeten worden gehouden. Anders gezegd: bij de plannen en de uitvoering daarvan dient de ecologische kwaliteit van de Landgoederenzone minimaal behouden en waar mogelijk versterkt te worden.
• Vrijwilligersprijs 2009: het bestuur heeft het HVR-lid de heer Bart Tent voorgedragen voor de Vrijwilligersprijs 2009, voor zijn inzet bij de HVR. Het gemeentebestuur heeft het voorstel overgenomen en de Vrijwilligersprijs 2009 op 10 december aan hem en aan dertien andere vrijwilligers uitgereikt
• Het gebied Sion wordt in de komende jaren opnieuw ingericht: de kassen worden vervangen door woningen. Een stukje geschiedenis is daar nog aanwezig, in de vorm van het voormalig koetshuis van de vroegere buitenplaats Sion, daterend uit ongeveer 1700. Voor dit pand is een sloopvergunning afgegeven. In samenwerking met de Historische Vereniging Schipluiden heeft de HVR de gemeente verzocht om de mogelijkheden te onderzoeken tot behoud van dit pand, evenals een gepaste nieuwe bestemming
• Het bestuur werkt nauw samen met de Stichting Rijswijkse Historische Projecten, die zich inspant om mooie uitgaven op het terrein van de geschiedenis van Rijswijk te realiseren. Een aantal interessante boeken verschenen in 2009: "100 jaar Sociaal Democratie in Rijswijk", "Adriaen van de Cabel (Rijswijk 1631 – 1705 Lyon) - een Rijswijkse schilder" en "Het Nederlandse Rode Kruis – 70 jaar in Rijswijk".

Ontwikkelingen rond de stadhuislocatie 
De schorsing van de besluitvorming van de provincie door de Raad van State in 2008 heeft in 2009 weinig zichtbare gevolgen gehad. De gemeente heeft zich beraden op de situatie. Daartoe heeft  het College van B & W in het voorjaar de gemeenteraad een voorbereidingsbesluit voorgelegd om snel te kunnen opereren als college zonder verdere bemoeienis van de raad. Dit voorstel is aangenomen maar de voorspelling daarbij van de wethouder dat er dan eind 2009 een bouwvergunning zou liggen is niet bewaarheid, het is alleen maar stil gebleven. Inmiddels is ook de provincie voorstander van een sterkere bescherming van kwetsbare gebieden zoals de landgoederenzone. 

Ontwikkelingen in de Landgoederenzone 
Op 15 december 2009 heeft de gemeenteraad het bestemmingsplan Landgoederenzone vastgesteld. Tot veler verrassing werd bij het vaststellen de mogelijkheid tot woningbouw beperkt tot de locatie De Opperd. De oorspronkelijk door B & W voorgestelde woningbouwlocaties Tedo-Adelaars en Omnigroen zijn vervallen en ook is het voorstel om op Te Werve een ‘dormitorium' te bouwen van de baan.
De HVR is zeer ingenomen met deze aanpassing van de oorspronkelijke voorstellen. Andere belangrijke ontwikkelingen in de Landgoederenzone zijn de opknapbeurt van sportcomplex Vredenburch en het planten van een een groot aantal bomen en heesters in het gebied van De Voordes.
In het najaar werd in het kader van de opknapbeurt van het Rijswijkse Bos archeologisch onderzoek gedaan naar de restanten van Huys Ter Nieuburch.  
Bij al deze plannen en ingrepen in de Landgoederenzone is de insteek van de HVR geweest om in een vroegtijdig stadium haar visie te geven op de (on)wenselijkheid van de voornemens.  

Bijeenkomsten
In 2009 kregen de leden de volgende bijeenkomsten aangeboden:

• Op 26 februari werd een bijeenkomst gehouden over "De Kerklaan en de verdwenen middenstand", gehouden door geboren Rijswijker en HVR-lid de heer Jan Eijken.Hij heeft een omvangrijke verzameling foto's en ansichtkaarten over Rijswijk in het algemeen en de Kerklaan in het bijzonder: hij heeft zijn kapperszaak immers in de Kerklaan !
  In deze boeiende lezing heeft hij een beeld geschetst van de ontwikkelingen van de middenstand in de Kerklaan, vanaf het einde van de 19e eeuw tot heden.
  Zit de middenstand nu vooral in het voorste deel van de Kerklaan (vanaf de Oude Kerk) gezien), tot de jaren '60 zat er ook veel nering in het gedeelte van de Kerklaan over de Lindelaan. Deze winkels zijn veelal verdwenen en omgebouwd tot woonhuis.
  Hij heeft voor deze lezing uit zijn verzameling geput, maar ook heeft hij veel materiaal weten te achterhalen bij bewoners van de Kerklaan, veelal (nazaten van) winkeliers. 
  Veel bijzondere foto's van verdwenen winkels waren te zien, alsook van de winkeliers en hun familieleden: velen in de zaal (her)kenden de afgebeelde personen.
  Jan Eijken is een geboren verteller, de zaal reageerde dan ook enthousiast en met bijval op zijn verhalen en anekdotes.
  Een enkele keer wist een bezoeker zelfs nog een interessant detail toe te voegen.
  Dat het onderwerp aansprak bleek uit de meer dan volle zaal: er moesten zelfs bezoekers in de gang zitten !
• Op 26 maart 2009 hield de heer Georg J. Groenveld, voorzitter van het "Historisch genootschap De Blauwe Tram" een lezing over de geschiedenis van deze legendarische openbaar vervoersverbinding.
  Tussen 1924 en 1961 reed in onze regio de zg. Blauwe Tram, zo genoemd naar de donkerblauwe kleur van de rijtuigen. De tram reed op het traject Scheveningen, den Haag, Voorburg en verder naar Katwijk, Noordwijk en Haarlem.
  In Voorburg aan de Parkweg stond een grote tramremise: nu staan hier appartementen-gebouwen, maar in de bestrating liggen nog bielzen en een herdenkingsbord.
  De Stichting Historisch Genootschap "De Blauwe Tram" (www.blauwetram.nl) spant zich in om de herinnering aan het trambedrijf van de Noord-Zuid-Hollandse Tramweg Maatschappij, kortweg NZH, levend te houden door het verzamelen van fotomateriaal en voorwerpen zoals uniformen, bordjes uit de tramrijtuigen, lampen, etcetera.
  Ook heeft het Genootschap in de jaren zeventig een vervallen Blauwe Tramrijtuig, dat als zomerhuis dienst had gedaan, naar Voorburg overgebracht en in een tijdsbestek van bijna 10 jaar volledig gerestaureerd. Dit rijtuig is te bewonderen in het Noord-Zuid-Hollands Vervoer Museum aan de Leidsevaart te Haarlem.
  Alhoewel de tram al sedert 1961 niet meer rijdt, bleek deze nog sterk in de herinnering aanwezig: de zaal was overvol !
• Op 23 april 2009  hield de heer Jacques Moerman de lezing "Sion, buitenplaats en tuinbouwgebied". Op de grens van Delft ligt in Rijswijk het buurtschap Sion. Hier stond het laatmiddeleeuwse klooster Sion, een afsplitsing van het klooster St.Hieronymusdal in Delft. Bij het kapittel van Sion waren in de bloeitijd 25 kloosters aangesloten. De heer Jacques Moerman, geschiedeniskenner van Midden-Delfland en de VOC, nam ons mee langs de drie belangrijkste periodes van de geschiedenis van Sion. In de jaren 1573-1574 waren de resten van het klooster in Spaanse handen. Vanaf het begin van de 17e eeuw ontstond uit de hofstede Sion een van de grootste buitenplaatsen van de regio. Na de Franse tijd werd het gebied ingericht voor de tuinbouw. In de komende jaren zal de bestemming van dit historische gebied opnieuw veranderen
• Op 4 juni 2009, aansluitend op de Algemene Ledenvergadering, heeft het HVR-lid (tevens stadsgids voor Den Haag en Rijswijk) de heer Joop Josée de aanwezigen vergast op een virtuele wandeling door twee prachtige en interessante wijken van Den Haag.
  De rondwandeling voerde door het Willemspark en de Archipelbuurt.  Hij heet de "Indische wandeling", omdat deze wijken vanaf hun aanleg aan het eind van de 19e eeuw in trek waren bij Oudindisch gasten, mensen die na een verblijf in Nederlands Indië  terugkeerden naar Nederland.
  Bij de wandeling door het Willemspark kwam de onlosmakelijk daarmee verbonden  schrijver Louis Couperus aan de orde. Aansluitend wandelden we langs de prachtige panden en intieme hofjes van de Archipelbuurt.
  De Archipelbuurt is één van de eerste wijken in Den Haag, die tussen 1869 en 1889 buiten de Haagse grachtenring werd gebouwd.
  De wandeling begon in de Javastraat en liep via de Zeestraat, het Plein 1813 en de Nassaulaan naar het Nassauplein.Verder doorkruisten we de Archipelbuurt en eindigden de wandeling op de Schelpkade
• Op 17 september 2009 hield de heer drs. J.A. Waasdorp, archeoloog bij de gemeente den Haag, de lezing "Vier MP naar MAC: de Romeinse infrastructuur in de Haagse kustregio". Hij heeft een boek geschreven over de infrastructuur van de Romeinen in onze regio ("M.P. naar M.A.C., Romeinse mijlpalen en wegen", Haagse Oudheidkundige Publicaties 8). Centraal staat hierbij de vondst van vier mijlpalen: deze hebben voor heel veel nieuwe informatie gezorgd over de Romeinse infrastructuur. Tijdens de lezing stond hij ook stil bij de militaire bezetting van het gebied.  MP staat voor "Milia passuum": Romeinse mijl en MAC staat voor Municipium Aelium Cananefat(i)um
• Op 22 oktober 2009 heeft de voorzitter van de HVR, de heer Hans van Rossum een lezing gehouden over "Oorlogsgeweld in Rijswijk". In de aanloop naar de herdenking van 65 jaar Bevrijding in 2010 werd een aantal momenten uit de periode '40-'45 belicht waar het oorlogsgeweld ook Rijswijk raakte. Ter ondersteuning werd recent en oud beeldmateriaal getoond

De lezingen werden gehouden in het Gebouw Hofrust.

Tenslotte:
Een deel van onze leden beschikt niet over een e-mail adres, reden waarom zij hun convocatie per post ontvangen.
Dankzij een aantal leden, die zich hiervoor belangeloos beschikbaar hebben gesteld, kan het envelopperen verdeeld worden.
Een woord van dank aan deze leden is op zijn plaats: wij danken de dames Juul Kuiper, Elies van Muyden, Rina van der Broeke en Wilma den Hertog, alsmede de heer en mevrouw Rob en Joop Davilar en de heer Tom Brouwer voor hun inzet!