Jaarverslag 2015

De vereniging

Ledenbestand: de HVR telde eind 2015 373 betalende leden alsmede 48 relaties: ten opzichte van 2014 is het ledenbestand met 10 personen teruggelopen (verhuizing, overlijden).

Financiën: door een behoudend beleid heeft de HVR in 2015 het jaar met een positief saldo kunnen afsluiten. Hoger dan begroot waren de inkomsten uit ledenbijdragen en verkoop van advertenties en publicaties. De uitgaven waren lager dan begroot. Dit kwam nagenoeg geheel voor rekening van het niet volledig benutten van de post ‘Inrichting werkruimte’.Het jaar kon worden afgesloten met een positief saldo van € 1.834, dat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen van de vereniging. Hiermee blijft het eigen vermogen ruim voldoende om de reguliere uitgaven van een geheel jaar te dekken.

Inclusief de voorziening van € 14.000 voor het Jaarboek 2015 en de voorziening van € 3000 voor het lustrum 2019 is het totale eigen vermogen van de vereniging per 31 december 2015 gegroeid tot € 32.058. Hierin is niet opgenomen de nog niet aangewende reserveringen voor de digitalisering van de SOR-banden.

De groei van de reserves werd mede veroorzaakt door een succesvolle advertentiewerving, hogere contributie-inkomsten dan verwacht, en een goede verkoop van onze publicaties. De voornaamste reguliere inkomstenbronnen waren de contributies en donaties van de leden ten bedrage van respectievelijk € 7.790 resp. € 548, de advertentieopbrengsten en verkopen van het Jaarboek en andere publicaties met Є 4.832, alsmede de jaarlijkse subsidie van de gemeente Rijswijk welke in 2015 € 5.198 bedroeg. In 2016 zal de HVR naar verwachting eenzelfde (geïndexeerd) subsidiebedrag ontvangen. Daarnaast werd door de Stichting Hagendoorn € 1.500 gedoneerd, aan te wenden voor het jaarboek. Met een groei van het eigen vermogen wordt op een mogelijke beperking van de gemeentelijke subsidie geanticipeerd. De uitgaven voor de Open Monumentendag zijn volledig gedekt door subsidie van de gemeente Rijswijk.

De twee reguliere Algemene Ledenvergaderingen (ALV) werden gehouden op 19 mei en op 24 november. Op 19 mei tekenden 42 leden de presentielijst en op 24 november 69 leden.

De belangrijkste punten tijdens deze vergaderingen waren:

De voorzitter van de HVR, de heer Hans van Rossum heeft deelgenomen aan de Klankbordgroep, die onderzoekt of het oude raadhuis aan de Generaal Spoorlaan opnieuw in gebruik genomen kan worden. Hij heeft daar enige suggesties voor voorzieningen gedaan op cultureel gebied

Tijdens de ALV van 19 mei 2015 werden de Winst- en Verliesrekening en de Balans 2014 gepresenteerd, die waren gecontroleerd en akkoord bevonden door de Kascontrolecommissie, bestaande uit de heren A. Buijs en P. Roldaan. Het bestuur dankt de heren Buijs en Roldaan voor hun inzet. De vergadering heeft het bestuur gedechargeerd, onder dankzegging aan de penningmeester voor zijn werkzaamheden
Sinds 2004 is het gemeentearchief van Rijswijk ondergebracht bij het Gemeentearchief Delft. De afgelopen negen jaar hebben de HVR-leden Annie Zeeman, Annelies Stumpel, Peter Roldaan en Harry Sas een keur aan gegevens uit de Burgerlijke Stand, de registers van de Doop- Trouw- en Begrafenisboeken van de kerken in Rijswijk en uit het Notarieel Register ingevoerd in de computer, zodat deze digitaal bereikbaar worden.
De secretaris dankte hen aansluitend op de Algemene Ledenvergadering van 19 mei namens het bestuur voor hun jarenlange inzet en overhandigde ieder van hen een boeket en een cadeaubon.

Aansluitend op de ALV van 24 november ontvingen de leden het Jaarboek 2015 en tevens de nieuwste uitgave van het boekje “Verteld Verleden”, dat is samengesteld door de gelijknamige Werkgroep. De Jaarboeken van afwezige Rijswijkse leden werden bezorgd door vrijwilligers (waarvoor dank) en door het bestuur.
Tijdens beide vergaderingen zijn tevens de voortgang en de resultaten van de Werkgroepen binnen de HVR besproken:
In 2015 is in de werkgroep stevig gediscussieerd over vragen als 'Welke vorm geven we aan de interviews?’ en 'Hoe maken we ze meer ten nutte?’ Ook de werkwijze is veranderd: Rijswijkers worden niet langer door één persoon geïnterviewd maar door twee. Dit komt de kwaliteit van het interview ten goede. In 2015 is tevens de volgende trend zichtbaar geworden: interviews zijn steeds vaker het uitgangspunt voor een artikel in het Jaarboek. De samenstelling van de werkgroep is sterk veranderd: Frans Holtkamp heeft de groep verlaten. Harry Niemeijer, Jaap MacLean en Robert Heidemann hebben de gelederen versterkt.

Werkgroep “Rijswijk Verbeeld”

De werkgroep “Rijswijk Verbeeld” heeft in 2015 de nieuwe werkomgeving op de zolder van het museum verder ingericht en van technische apparatuur voorzien. Dit was mogelijk door een reserve vanuit een financiële bijdrage van het Nut. Gestart is met de eerste banden van de archieven van Omroep Rijswijk te digitaliseren en de inhoud te inventariseren. Het Rijswijks journaal uit de jaren tachtig geeft prima sfeerbeelden van toen, zoals de bouw van de schouwburg, brand bij de Bogaard en de opening van de golfbaan.Filmopnames werden in de loop van het jaar gemaakt door HVR-lid Henk van Drimmelen van verhalen over de Tweede Wereldoorlog uit Rijswijk voor een nieuwe dvd in een van de komende Jaarboeken.

De werkgroep wordt gevormd door Fred Kuipers, Marco Henrikse, Theo Spierenburg en Hans van Rossum
Tips van HVR leden leidden tot vondsten in het film en TV museum in Hilversum zoals de reportage over het oorlogsmonument aan ’t Haantje en op You Tube over “Rijswijk in 1920”.
De werkgroep richt zich op het speuren naar en vastleggen van, vooral bewegende, unieke beelden van Rijswijk, oud of recent.

Werkgroep “Jaarboek”

In de naaste toekomst wil de redactie werken met dergelijke thematische katernen. In 2015 is in dit kader ruim aandacht besteed aan de wereldoorlogen.

In het najaar hebben de leden een enquêteformulier over de ontvangst van het Jaarboek uitgereikt gekregen. De datum van inlevering en de vaststelling van de resultaten vallen niet meer in het boekjaar 2015.
De redactie van het Jaarboek 2015 bestond uit Ruud Poortier (eindredacteur), Joke van Wijk van Brievingh-Hesselink, Rob de Mooy, Frans Holtkamp en als debutant Marty Thieleman. Belangrijke bijdragen kwamen weer van Joop van Munster (advertenties) en Paul de Boer (vormgever). Het was lang onduidelijk of bepaalde toegezegde artikelen inderdaad werden ingeleverd; als gevolg hiervan zal de redactie de uiterste datum van 1 juli voortaan strakker handhaven. Uiteindelijk bleek toch een extra katern wenselijk, die gerealiseerd kon worden door een gift van de Hagedoorn Stichting.

Werkgroep “Open Monumentendag (OMD)”

Onder de paraplu van dit thema werden twaalf Rijswijkse ambachtskunstenaars bereid gevonden om mee te werken aan een “Kunst & Ambachtsroute door Oud Rijswijk”.
De Open Monumentendag 2015 werd in Rijswijk gehouden op zaterdag 12 september, met als thema “Kunst & Ambacht”.
Sonja de Jong-van Krevelen (pastelschilderingen) presenteerde haar werk in de 18^e eeuwse theekoepel in Park Hofrust
In Bakkerij Bosman aan de Kerkstraat kreeg men uitleg over de wijze van brood bakken en gebak maken en waar kinderen een deegmuis konden maken
Bij Drukkerij Hes, Stadhoudersstraat 30 werden de diverse drukprocedés uitgelegd en werd de handpers gedemonstreerd
De houtsnijder Aad Holtkamp demonstreerde een aantal van zijn werken, waaronder een hoge totempaal in en bij de Botenloods op Landgoed Te Werve
Bij Het Vrolijk Atteljee en lijstenmakerij In de Lijst, Van Vredenburchweg 20 werd uitleg gegeven over schilder- en tekenlessen en over de wijze, waarop inlijstwerk wordt verzorgd
Piet Design, het bedrijf van HVR-lid mevrouw Elisabeth Rijkels ontwerpt vouw- en bouwplaten, zoals de bekende tulpenvaas: bezoekers konden haar producten bekijken in haar atelier in de Oranjerie van de Villa Elise, Julialaantje 6
De Kleine Poppenkast, Kerklaan 55 verzorgde korte workshops, waarbij materialen voor poppenhuizen konden worden gemaakt
Vioolbouwer Alexander van oosten, Kerklaan 128 demonstreerde de bouw van violen, aan de hand van vele modellen en gereedschappen
Slager Vrijenhoek, Herenstraat 59 demonstreerde het ambacht van worstmaken
Bij het Atelier Maurits, Stadhoudersstraat 60 was werk te bewonderen van schilder en beeldhouwer Ton van Wijk, die daarvoor zijn atelier openstelde
Zink op Maat, Blekerslaan 57 – 61 demonstreerde ambachtelijk zinkwerk: lood gieten en lassen ende productie van zinken goten en daklijsten
En tenslotte demonstreerden leerlingen van de ROC Mondriaan in de St. Bonifatiuskerk timmer-, metsel- en schilderwerk: de school levert vaklieden af, die voor de erfgoedsector van levensbelang zijn.De Open Monumentendag 2015 werd feestelijk geopend in de Oude Kerk door wethouder Cultureel Erfgoed Marloes Borsboom.
Wethouder Borsboom reikte ook dit jaar weer een aantal geëmailleerde Monumentenbordjes uit aan de eigenaren van de historische panden Julialaantje 28 (voormalige tuinderwoning), Van Vredenburchweg 122-126 (voormalige boerderij en herberg Van Ouds ’t Nest), Delftweg 50 (woonhuis ’s Gravenmade) en Laan Hofrust 2-4 (Oude Raadhuis in Park Hofrust).
Zij reikte de Monumentenprijs 2015 uit aan het echtpaar Rijkels, de eigenaren en bewoners van de Villa Elise, voor de voorbeeldige restauratie van dit 19^e eeuwse pand. Mevrouw Rijkels memoreerde in haar dankwoord, dat de prijs eigenlijk vooral was bedoeld voor de ambachtslieden, die de restauratie tot stand hadden gebracht.

Een groot aantal monumenten waren op deze dag te bezoeken: de Schaapweimolen, de Hofrustkapel, de Oranjerie van de Villa Elise, de Oude Kerk (waar tevens de tentoonstelling over het OMD- thema “Kunst & Ambacht” was te bezichtigen), het Gemaal van de Plaspoel- en Schaapweipolder, de Botenloods op het Landgoed Te Werve (met een tentoonstelling van natuurfoto’s, gemaakt op het landgoed door fotograaf en HVR-lid Rob Mostert en een demonstratie houtsnijden door Aad Holtkamp), het Oude Raadhuis met de 18^e eeuwse theekoepel, de St. Bonifatiuskerk en het Museum BB Bunkers (waar een antieke Magirus Deutz BB-brandweerwagen stond opgesteld).

De HVR naam deel aan het jaarlijkse Strandwalfestival met een kraam aan de Van Vredenburchweg, voor boekenverkoop en ledenwerving.

Op zondag13 september organiseerde de Winkeliersvereniging Oud-Rijswijk een oldtimershow rond de Oude Kerk, waar oude auto’s en motoren stonden opgesteld.

De werkgroep OMD bestond tot 2 november uit de HVR-leden Hannie van Leeuwenberg, Wim Dammers (voorzitter), Ger Visser (penningmeester / notulist), Herman Soen en Arjan Kwakernaak (namens Museum Rijswijk) en Erik Rinia (namens de gemeente Rijswijk).

Op die datum heeft oud-wethouder Cultureel Erfgoed Jos Bolte het voorzitterschap overgenomen van Wim Dammers, die deze rol vijf jaar heeft vervuld.

Struikelstenen

Op 22 februari 2015 werden onder grote belangstelling bij de adressen Vondellaan 5 en Prins Hendriklaan 9 zogenaamde Stolpersteine (struikelstenen) aangebracht in het plaveisel. Deze stenen herdenken de Joodse Rijswijkers David Josef Akker, zijn vrouw Frida Meijer en hun dochter Dineke van 1 ½ jaar alsmede Salomon Koekoek en Helena Akker: zij werden alle tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s weggevoerd en vermoord. “Stolpersteine” (letterlijk: struikelstenen) zijn een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunther Demnig (1947). Hij brengt gedenktekens aan op het trottoir voor de huizen van mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. De kunstenaar noemt ze “Stolpersteine” omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart en omdat je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.

De stenen werden gelegd door Gunther Demnig, op initiatief van nabestaande Jeroen Degenaar. Hij en loco-burgemeester Ronald van der Meij hielden zeer persoonlijke toespraken en leerlingen van de Beetsschool droegen eigen geschreven gedichten voor.

Aansluitend op de plechtigheid reikte voorzitter Hans van Rossum in Sociëteit Amicitia aan Gunther Demnig de Duitse vertaling van het boek “Dansen op de brug van Avignon” van de Rijswijkse kinderboekenschrijfster Ida Vos uit. Ida Vos heeft de oorlog als Joods kind overleefd.

Op 22 oktober werden bij het adres Mauritslaan 15 twee struikelstenen geplaatst voor de weggevoerde en vermoorde Joodse Rijswijkers de heer en mevrouw Waisvisz. Deze plechtigheid heeft in besloten kring plaats gevonden.

Aansluitend op de Algemene Ledenvergadering van 24 november presenteerde HVR-lid Henk van Drimmelen de filmopnamen, die hij heeft gemaakt op 22 februari 2015 tijdens het leggen van de struikelstenen aan de Vondellaan en de Prins Hendriklaan.

Voor een uitvoerig verslag van het leggen van de struikelstenen in de Vondellaan en de Prins Hendriklaan, zie Jaarboek HVR 2015, blz. 112 t/m 121.

Stadswandelingen

De HVR verzorgde ook in 2015 weer een aantal stadswandelingen voor groepen: er kan worden gekozen uit de “Monumentenwandeling Oud-Rijswijk” en de “Architectuurwandeling Leeuwendaal”.

Tijdens de Monumentenwandeling worden de belangrijkste van de ruim honderd rijks- en gemeentelijke monumenten gelegen in het oude hart van Rijswijk onder de loep genomen. De wandeling duurt circa twee uur en kost € 50.

De Architectuurwandeling voert langs een aantal prachtige panden, gebouwd tussen 1900 en 1940 in de wijk Leeuwendaal, waarbij de stijlen Art Nouveau, De Stijl en de Amsterdamse School de boventoon voeren. Ook deze wandeling duurt circa twee uur en kost € 50.

In samenwerking met café-restaurant De Wits in de Herenstraat is een arrangement beschikbaar, waarbij de deelnemers aan de groepswandelingen korting krijgen bij consumpties, lunch of diner. Ook kan er worden gezorgd voor een lunchpakket.

Strandwalfestival

De HVR heeft ook dit jaar deelgenomen aan het jaarlijkse Strandwalfestival in Oud Rijswijk, dat op dezelfde datum als de OMD werd gehouden: in dit kader werd een kraam bezet op de markt voor verenigingen. Daar waren winkeldochters van de Stichting Rijswijkse Historische Projecten en oude Jaarboeken van de HVR in de aanbieding. Deze vonden gretig aftrek, evenals andere uitgaven op het terrein van de Rijswijkse geschiedenis. Belangstellenden werden geïnformeerd over de activiteiten van de HVR.

Erfgoed Rijswijk

Erfgoed Rijswijk is een samenwerkingsverband tussen de HVR, Museum Rijswijk, RHI en de Bibliotheek aan de Vliet. De gemeente, afdeling Archeologie, is ook deelnemer.

In 2015 werd dit uitgebreid met de Stichting Historische Buitenplaats Ypenburg en BB Museum Overvoorde ( bunkercomplex ).

Dit jaar werd vanwege 70 jaar bevrijding gekozen voor een oorlogsthema en wel “De slag om Ypenburg “ van 10 mei 1940.

Dit thema werd in een tweetal lezingen behandeld door Bert Huijgen, de tweede een herhaling vanwege de grote opkomst. Veel ooggetuigen waren aanwezig.

In oktober, maand van de geschiedenis werd in het Archeologieweekend gezamenlijk voor het museum een aantal stands bemand.

Besloten werd de aparte website te stoppen vanwege de overlap met de eigen sites en wordt voortaan aangehaakt aan de site Uit Rijswijk met een eigen rubriek Historie.

Bestuur: bestuurssamenstelling en activiteiten

De bestuurssamenstelling per eind 2015 is als volgt:

Hans van Rossum, voorzitter

Ger Visser, penningmeester

Wim Dammers, secretaris / ledenadministrateur

Joke van Wijk van Brievingh, lid, tevens redacteur Jaarboek

Heilina van Putten, tweede secretaris

Fred de Koning, lid, tevens materiaalbeheerder

Het bestuur heeft in 2015 zes keer vergaderd
Het bestuur heeft besloten om van de Jaarboeken, die tot nu toe zijn verschenen een index samen te stellen. Daarbij worden per artikel persoons- en zakennamen genoteerd. Bestuurslid Fred de Koning gaat zich wijden aan deze omvangrijke taak
Op 24 maart heeft de secretaris de lezing “Virtuele Monumentenwandeling Oud Rijswijk” in de Nieuwe Kerk verzorgd voor dertig belangstellenden
Het in maart ingevoerde belanghebbende parkeren in Oud Rijswijk heeft gevolgen voor leden, die niet in Oud Rijswijk wonen, de lezingen bezoeken en met de auto komen. De secretaris zorgt voor dagdeelvergunningen tegen kostprijs
Op 28 augustus heeft de secretaris twee Monumentenwandeling Oud Rijswijk verzorgd voor medewerkers van het Archief Delft
Op 31 mei heeft de secretaris een Architectuurwandeling Leeuwendaal verzorgd voor 15 leden van de wijkvereniging
Bestuurslid Joke van Wijk heeft op 27 juni de bijeenkomst “Rijswijk 2030” in de Broodfabriek bezocht, waarbij de Rijswijkse bevolking werd geraadpleegd over ideeën voor de toekomst van de stad
De voorzitter heeft op 24 september de visiebijeenkomst “Kunst & Cultuur 2016” bijgewoond. Belangrijkste aspect was een betere samenwerking tussen de diverse culturele clubs. Speciale aandacht werd besteed aan de constatering, dat jongeren zich niet aangetrokken voelen tot het huidige aanbod
Op 27 september heeft bestuurslid Heilina van Putten de opening bijgewoond van de Rijswijkse aansluiting op het Wandelroutenetwerk Hof van Delfland
De voorzitter heeft op 7 oktober de HVR vertegenwoordigd bij de dodenherdenking bij ’t Haantje
Op 9 oktober bezochten de wethouders Nicole Dierdorp en Ronald van der Mey Museum Rijswijk, als onderdeel van het 40-jarig jubileum van de Stichting Buurtschap Oud Rijswijk. De secretaris heeft hen een korte schets gegeven van de activiteiten van de HVR
Op 11 oktober heeft HVR-lid de heer Ruud Poortier zijn boek “Emmastraat , Rijswijk – ongeveer honderd jaar straatgeschiedenis” gepresenteerd in Museum Rijswijk. Hij beschrijft daarin de geschiedenis van deze straat en vooral van zijn de bewoners

De afdeling Monumentenzorg & Archeologie van de gemeente organiseerde op 17 oktober de Nationale Archeologiedag, waarbij het accent kwam te liggen op de historische put voor de Oude Kerk. De HVR heeft aan deze dag een bijdrage geleverd in de vorm van een kraam, waar HVR-materiaal werd verkocht en van waaruit korte Monumentenwandelingen door Oud Rijswijk werden aangeboden

Op 24 oktober verzorgde de voorzitter een stadswandeling in het kader van de jaarlijkse “Nacht van de nacht”
De secretaris heeft op 19 november een Monumentenwandeling Oud Rijswijk verzorgd
Op 18 december heeft de HVR deelgenomen aan de zogenaamde Lichtjesavond in de Oude Kerk, welke ieder jaar wordt georganiseerd in de aanloop naar Kerstmis. De HVR vertoonde daar oude films over Rijswijk, waarbij belangstellenden werden geïnformeerd over de verenigingsactiviteiten en er boeken en brochures over de geschiedenis van Rijswijk werden verkocht.

Bijeenkomsten

Afwisselend op dinsdag, woensdag en donderdag verzorgde de HVR acht bijeenkomsten voor haar leden: zes maal in Gebouw Hofrust aan de Herenstraat 44B en in oktober en december in Museum Rijswijk, Herenstraat 67:

Op 24 februari hield Dr.Ir. F.J.M. Nieuwenhuis de lezing “Kinderuitzendingen in de Tweede Wereldoorlog”. Kinderen, die in de Hongerwinter vanuit de hongerende steden in het westen werden uitgezonden naar het platteland, gingen ‘naar de boeren’. Frans Nieuwenhuis was een van de 40.000 die dat overkwam. Hij schreef er een boek over met bovenstaande titel en zal daarover vertellen. Hoe is men er in die barre winter in geslaagd om binnen drie maanden 40.000 kinderen te selecteren, te vervoeren, en bij pleeggezinnen onder te brengen ? Er reden immers geen treinen, er was geen openbaar vervoer, wegverkeer was uiterst moeilijk en werd door de geallieerden beschoten, er waren geen kolen en dus was er geen verwarming, geen gas en geen elektriciteit, de post werkte nauwelijks en vrijwel niemand had telefoon. En toch …… Frans Nieuwenhuis, Hagenaar van geboorte, ging in januari 1945 als elfjarig hongerkind samen met zijn broertje van negen naar een onbekende bestemming in Friesland. Na terugkomst in Den Haag deed hij de HBS aan het St. Janscollege. Hij studeerde scheikunde in Delft en ging na zijn militaire dienst werken bij Shell, tot zijn pensioen in 1992. Daarna schreef hij twee boeken: “Monseigneurs en Managers, de Kerk van Rome en de Shell vergeleken” en het al genoemde “Naar de boeren, kinderuitzendingen in de Hongerwinter”.
Op 25 maart verzorgde de heer Martin Driessen de lezing: "Joods Den Haag: in vroeger eeuwen en tijdens de Tweede Wereldoorlog". De heer Driessen is voorzitter van stichting Joods Erfgoed Den Haag. Deze streeft naar “het in brede kring onder de aandacht brengen van het cultureel, religieus en maatschappelijk leven van de Joodse Gemeenschap in Den Haag, zowel in het verleden als in het heden, met als oogmerk bij te dragen aan de integratie van alle bevolkingsgroepen in de stad”. De lezing begon met de komst van de Joden in de Republiek van de Zeven Provinciën in de 17e eeuw en hun vestiging in Die Haghe. Er ontstonden twee buurten: een kleine, in het algemeen welvarende gemeenschap van de Portugees-Spaanse Joden en een grote ‘Jiddische’ gemeenschap van Duitse en Oost- Europese Joden. Deze groep woonde in ‘De Buurt’, een eenvoudige buurt rond Spui, Bierkade, Wagenstraat en Gedempte Gracht. Aan de hand van een virtuele wandeling in ‘De Buurt’ zagen we de oude plekken en het erfgoed van de Joodse gemeenschap, maar ook hoe die plekken er vandaag de dag uitzien. We stonden stil bij een aantal monumenten die teruggrijpen naar vroegere tijden. In het verhaal over de Joodse geschiedenis van Den Haag kunnen we niet om de Tweede Wereldoorlog heen. Den Haag was getalsmatig, na Amsterdam, de tweede stad waar zich tussen 1942 en 1944 het Joodse drama afspeelde. Het was een schokkende periode, waarin het misdadige beleid van de Duitse bezetter van ‘registreren, isoleren en deporteren’, leidde tot de moord op ongeveer 12.000 Joodse Hagenaars in de vernietigingskampen van Oost-Europa. De belangrijkste feiten uit die tijd kwamen in deze lezing aan de orde. Martin Driessen is oud-docent geschiedenis en biologie en oud-directielid van het ROC Mondriaan in Den Haag. Na zijn pensionering is hij als vrijwilliger verbonden aan het Haags Historisch Museum en Museum De Gevangenpoort. Hij verzorgt in de musea en in het Hofgebied rondleidingen en coacht aspirant gidsen. Hij is lid van de Landelijke Vereniging ´Vrienden van De Witt´ en houdt zich met name bezig met het organiseren van symposia en geeft zelf ook lezingen over de gebroeders De Witt tegen de achtergrond van de Gouden Eeuw. Sinds begin 2013 is hij voorzitter van de Stichting ´Joods Erfgoed Den Haag´. Hij geeft lezingen over Joods Den Haag en verzorgt rondleidingen in ‘De Buurt’.
Op 28 april werden twee korte lezingen verzorgd:

“Upstairs, downstairs: Landhuis Berbice in de steigers” door Drs. Marjoleine Kooper-Huigen. Nog tijdens haar leven heeft de laatste bewoonster van de buitenplaats Berbice in Voorschoten, Mej. R Begeer, een stichting opgericht om het landgoed te beheren in de toekomst. Wanneer zij zelf werd aangesproken over het verval, merkte ze spitsvondig op dat haar moeder echt alles nog had laten schilderen, (dat dat voor de oorlog was, vermelde ze niet) en dat de grote klussen maar ná haar tijd moesten plaatsvinden. Vijf jaar na haar overlijden is de grote restauratie daadwerkelijk begonnen. In een bijzonder samenwerkingsverband tussen het bestuur van de Stichting, bouwbedrijf Burgy, en de groep vrijwilligers die zich om Berbice heeft gevormd, voltrekt zich een wonder in en om dit bijzondere huis. Heden en verleden raken elkaar: de timmermans leerling strijkt vandaag peinzend over het merkteken van de oude meester dat in de kap van het dak werd ontdekt. Met foto’s en verhalen wordt u in de lezing meegenomen in en om het huis en krijgt u een uniek beeld van dit proces. Marjoleine Kooper-Huigen is lid van de Werkgroep Historisch Berbice en coauteur van het boek over de buitenplaats. Als vrijwilligster is ze vanaf het begin betrokken bij de vele aspecten van het werk op de buitenplaats, in huis en tuin, en in de archieven.
“Duivenvoorde: Bouwen, bewonen en besturen” door de heer Wim van den Eijkel. Tussen 1226 en 1960 was Duivenvoorde eigendom van vier geslachten, achtereenvolgens de families Van Wassenaer, Torck, Steengracht en Schimmelpenninck van der Oye. Maar ook heeft Duivenvoorde verschillende gedaanten gekend: kasteel, buitenplaats en museum. Toen het middeleeuwse Duivenvoorde in het begin van de Tachtigjarige oorlog haar militaire functie had verloren kreeg het rond 1630 een residentiële functie. In de Franse tijd kwam aan de grandeur van de buitenplaats een einde en in het begin van de 19e eeuw verkeerde Duivenvoorde in een haveloze toestand. In 1830 trouwde de eigenaresse met de schatrijke Zeeuwse jonkheer Steengracht. Hij liet Duivenvoorde grootscheeps verbouwen en de tuin herinrichten in Engelse landschapsstijl. Mede als gevolg van de Tweede Wereldoorlog was het kasteel in de jaren vijftig weer aan restauratie toe. De laatste bewoners, de familie Schimmelpenninck van der Oye, besloten toen Duivenvoorde onder te brengen in een stichting. Sinds 1960 is het kasteel opengesteld voor het publiek. Wim van den Eijkel is docent geschiedenis en schoolleider Voortgezet onderwijs en Beheerder archief kasteel Duivenvoorde.

In aansluiting op de 62^e Algemene Ledenvergadering van 19 mei verzorgde de heer George Buzing, Coördinator indicering bij het Gemeentearchief Delft een korte lezing over het gemeentearchief Rijswijk, dat is ondergebracht bij het Gemeentearchief Delft. Hij ging daarbij in op de volgende aspecten:

Waarom is er een archief en wat vinden we daar,
Wat vinden we daar van Rijswijk,
Wat doen de vrijwilligers en
Wat is er onderweg naar internet.

In het kader van de Open Monumentendag met als thema “Kunst & Ambacht” verzorgde op 1 september de heer Bart Verbruggen de lezing "Kunstambacht:kunstnijverheid toegepast aan woningen en gebouwen in Rijswijk, 1880 – 1940". Aan het eind van de 19de eeuw was er een sterke opleving van de belangstelling voor toegepaste kunsten, in Nederland en ook in alle andere landen van Europa. Dit uitte zich zowel in de kunstnijverheid als in de kunstambachten. In de lezing wordt vooral ingegaan op de kunstnijverheid In Nederland van de aardewerk- en tegelfabrieken, van de metaalindustrie (zinkwerken, smeedwerk, enz.), van het decoratief stucwerk en decoratief glas (gebrandschilderd glas en glas in lood). Deze opleving begon in de periode van de neostijlen (eind van de 19de eeuw), en kwam tot grote hoogtepunten in de periode van Art Nouveau (Jugendstil, Nieuwe Kunst) en Art Deco. Alhoewel Rijswijk in deze periode nog een klein dorpje was, werd in deze lezing aangetoond, dat we hier toch fraaie voorbeelden kunnen vinden aan gebouwen en woonhuizen. Bovendien werd aandacht besteed aan de in Rijswijk geboren kunstenaar Adolf Le Comte (1850 – 1921), die een cruciale rol speelde bij de opleving van de toegepaste kunsten, in de 19de en het begin van de 20ste eeuw. Le Comte was ontwerper van sieraardewerk (o.a. van het Delfts blauw) en tegeldecoraties bij De Porceleyne Fles en van glas-in-loodramen bij ’t Prinsenhof, beide in Delft. En ook Abel Labouchere, de eigenaar van De Porceleyne Fles en de laatste bewoner van Te Werve, kwam voorbij, in zijn hoedanigheid als wethouder van Rijswijk. Bart Verbrugge (1959) is na zijn studie Bouwkunde aan de TU Delft sinds 1984 werkzaam geweest als uitgever. Sinds 2005 is hij uitgeefmanager bij Van Haren Publishing. Hij is auteur en medeauteur van diverse publicaties op gebied van architectuur en toegepaste kunst.
Op 22 oktober werd de lezing "Sporen van Smaragd" over het Indisch erfgoed in den Haag" verzorgd door drs. Audrey Wagtberg Hansen. De stad Den Haag heeft een belangrijke historische band met Nederlands-Indië, de Gordel van Smaragd. Dat Indische verleden heeft haar sporen in het stadsbeeld achtergelaten: in naamgeving van straten en wijken, in gevelstenen, glas-in-lood en allerlei andere onderdelen van gebouwen. Deze lezing was een virtuele wandeling langs de hoogtepunten van dit erfgoed, waarbij ook werd ingegaan op de bijzondere bewonersgeschiedenis van panden. Mevrouw Audrey Wagtberg Hansen is kunsthistorica bij bureau Kroon & Wagtberg Hansen. Dit bureau kreeg van de afdeling Monumentenzorg van de Gemeente Den Haag de opdracht om Haags-Indisch erfgoed uit de periode 1853-1945 te inventariseren. Het project is inmiddels voltooid en heeft bij veel Hagenaars de belangstelling voor dit bijzondere erfgoed aangewakkerd. Niet in de laatste plaats door het boek dat over dit project is verschenen, van de hand van mw Wagtberg Hansen en Andréa A. Kroon.
In aansluiting op de 63^e Algemene Ledenvergadering op 24 november presenteerde het HVR-lid en amateurcineast de heer Henk van Drimmelen de filmopnamen, die hij heeft gemaakt op 22 februari 2015 tijdens het leggen van struikelstenen aan de Vondellaan en de Prins Hendriklaan, ter nagedachtenis aan tijdens WO II weggevoerde en vermoorde Joodse Rijswijkers. Aansluitend werd het Jaarboek 2015 aan de leden uitgereikt.

Op 17 december verzorgde HVR-lid Ruud Poortier de lezing “Het Rijswijks Cartularium, een rijke bron uit de vijftiende en de zestiende eeuw”. In het archief in de Oude Kerk van Rijswijk bevinden zich oorkonden uit de vijftiende en zestiende eeuw, uit de katholieke tijd dus, toen er nog geen doop- en trouwboeken bestonden. Dit is een unieke bron: niet alleen omdat het de oudste documenten in Rijswijks beheer zijn, maar ook omdat er talloze namen van personen in voorkomen die hier op één of andere wijze een rol hebben gespeeld. Pastoors, kerkmeesters, schouten, landeigenaren en vooral veel ‘gewone’ Rijswijkers, die met de kerk een overeenkomst sloten over de zielenmissen na hun dood. Ook worden er wegen en landerijen genoemd. Al deze akten vormen samen het ‘Rijswijks cartularium’, dat in januari 2016 als bronnenuitgave gepubliceerd gaat worden. Bewerker en HVR-lid Ruud Poortier, (ook) archivaris van de kerk, verzorgde dit boek en gaf er tijdens deze lezing een voorproef van. Na de pauze werd de laatste uitgave van de Stichting Rijswijkse Historische Projecten (SRHP) getiteld: “De Rijswijkse Wielerbaan (1921-1940)’ ‘…misschien wel de beste van Europa” gepresenteerd door HVR-lid en bestuurslid van de SRHP Willem van den Ende Op 21 juli 1921 opende burgemeester Pape de Rijswijkse wielerbaan. De organisatie van het feest was in de vertrouwde handen van Henri ter Hall. In het oorlogsjaar 1940 verkoopt diezelfde Ter Hall de baan aan een Amsterdamse sloper. In de tussenliggende twintig jaar was de wielerbaan een attractie, die in het zomerseizoen vrijwel iedere zondag duizenden bezoekers trok. Het was een zeer goede baan, misschien wel de beste van Europa! Een succesverhaal? Ja, maar toch leverde de exploitatie ook de nodige zorgen op. Willem van der Ende schreef een boek over deze Rijswijkse attractie. Er komen niet alleen wielrenners langs als Moeskops, Leddy of jhr. Bosch van Drakestein, maar ook Buziau en Josephine Baker. Het boek is geïllustreerd met meer dan honderd foto’s.

Afgelopen jaarverslagen

Archief