Nieuws: Rijswijk en regio

Tinus Osendarp, de foute sprinter

23 augustus 2024


Hoe kun je alles verliezen? Tinus Osendarp is de allergrootste en populairste Nederlandse sporter vóór de Tweede Wereldoorlog en wordt door de Olympische Spelen van 1936 van Adolf Hitler de Snelste Blanke ter Wereld genoemd. Maar als Nederland door Duitsland wordt bezet, helpt hij de vijand als sportman en ontpopt zich tot een jager op verzetsmensen.

Er zijn maar weinig Nederlandse sportverhalen die zoveel drama in zich meedragen als dat van Tinus Osendarp. Van bejubeld atleet tot gehaat sportman. Hij is meervoudig Nederlands kampioen op de 100 en 200 meter, pakt achter Jesse Owens op de Olympische Spelen twee bronzen medailles en wordt ook Europees kampioen op de sprintonderdelen.

In mei 1940 gaat het mis. Osendarp verliest door de oorlog zijn kantoorbaan bij de KLM. Hij gaat werken voor de politie in Den Haag en zodoende rolt hij de verkeerde kant op. In 1941 wordt hij lid van de NSB, niet veel later van de Germaanse SS en uiteindelijk belandt hij bij de Sicherheidsdienst (SD). Daar jaagt hij met het beruchte Commando Leemhuis op verzetsmensen in de regio Den Haag. Osendarp is medeverantwoordelijk voor de dood van tien mensen.

Na de oorlog wordt hij voor zijn misdaden gestraft en krijgt hij 12 jaar cel. In 1948 verdwijnt hij letterlijk onder de grond. Door een tekort aan personeel wordt hij samen met 13.000 andere nazi-sympathisanten tewerkgesteld in een van de staatsmijnen in Zuid-Limburg. Niemand hoort meer iets van Osendarp totdat een jonge atleet uit Maastricht op zoek is naar een trainer. ‘Ik hoorde dat die beroemde sporter van 1936 uit Berlijn in de mijn werkte. Hij was helemaal in de vergetelheid geraakt. Dat gaf een schok in de atletiekwereld; dat ik een ex-nazi als trainer nam,’ aldus  tienkamper Herman Timme.

Tinus Osendarp, de foute sprinter