JAAROVERZICHT 2020

Historische Vereniging Rijswijk

Wim Dammers, secretaris

 

 

Het jaar 2020 was een jaar, dat we niet snel zullen vergeten: in maart sloeg de corona-pandemie in Nederland genadeloos toe en dat had ook voor de HVR verstrekkende gevolgen. In het kader van de coronamaatregelen waren publieksbijeenkomsten na half maart niet meer toegestaan: dit betekende dat de HVR in 2020 slechts één lezing heeft kunnen organiseren en dat de Algemene Ledenvergaderingen van zowel het voorjaar als het najaar moesten worden afgelast.

Speciaal voor leden werden er in juni nog wel groepswandelingen aangeboden, maar na een Monumentenwandeling Oud-Rijswijk en een Leeuwendaal-wandeling werden de corona-maatregelen aangescherpt: de maximale groepsgrootte werd teruggebracht naar vier. Daarom moesten de andere geplande wandelingen worden afgezegd. Hopelijk kunnen we die in 2021 alsnog verzorgen.

Op 22 januari is in het kader van 75 jaar bevrijding van Auschwitz het lichtmonument  “Levenslicht” onthuld op het voorplein van Museum Rijswijk, ter herdenking van de Rijswijkse slachtoffers. Als één van de inleidingen heeft de secretaris het leggen van struikelstenen in Rijswijk toegelicht. Van deze bijeenkomst is een korte film gemaakt: deze is te zien op de website van de HVR onder de tegel “Rijswijk Verbeeld”:

HVR-lid Hans Paping spant zich al geruime tijd in om met Wilhelminamonument te laten verplaatsen van Park Hofrust naar een meer zichtbare plek op het Ruysdaelplein, De HVR ondersteunt zijn initiatief: de secretaris heeft dit op 12 september tijdens een inspraakronde bij B&W en de gemeenteraad kenbaar gemaakt, in aansluiting op zijn pleidooi voor het plaatsen van het monument op de gemeentelijke monumentenlijst.

Ondanks de coronamaatregelen is de HVR gelukkig wel in staat geweest om het Jaarboek 2020 uit te brengen: hier leest u verderop over.

Tenslotte konden de Algemene Ledenvergaderingen van mei en november door de coronamaatregelen geen doorgang vinden. Het bestuur gaat er vanuit, dat deze in 2021 plaats kunnen vinden.

Ondanks deze perikelen telde de HVR eind 2020 396 betalende leden alsmede 53 relaties, waarmee de vereniging dit jaar toch 26 nieuwe leden heeft mogen verwelkomen.

Op dinsdag 18 februari werd de enige lezing van 2020 verzorgd: “Een blik achter de schermen van een glas- en keramiekrestaurator” door Nikè Sophia Haverkamp. De spreekster is restaurator  van keramiek- en glaskunst. Sinds 2017 werkt ze vanuit haar Restauratieatelier Haverkamp in Leiden voor musea, veilinghuizen, verzamelaars en particulieren. De objecten waar zij aan werkt variëren van archeologische objecten tot moderne kunst, van museale collecties tot dierbare erfstukken, van Griekse vaas tot design tot monumentale kunst. Eerder werkte zij als glasrestaurateur voor het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, ter voorbereiding op de tentoonstelling “Glas”. Ze is opgeleid als archeoloog (Universiteit Leiden, 2013) en restaurator (Universiteit van Amsterdam) en liep gedurende haar opleiding stage bij het Corning Museum of Glas (USA), Rijksmuseum Amsterdam en het Rijksmuseum van oudheden in Leiden. Naast haar werkzaamheden als restaurator is zij als vrijwilliger actief als bestuurslid van de Vereniging van vrienden van modern Glas en lid van de redactieraad van het kwartaalblad Glas - Magazine voor Glaskunst.

Tijdens haar lezing ging zij in op vragen als Wat is het oudste (ons bekende) gerestaureerde object? Waarom restaureren we eigenlijk? En hoe komt archeologisch glas aan zijn regenboog-kleurige glans? In deze lezing gunde zij de toehoorders een blik achter de schermen van het vakgebied van keramiek- en glaskunstrestauratie. Aan de hand van casestudies  reisden we door de eeuwen heen en bekeken de veranderingen in de restauratie-ethiek en de praktijk. Toegelicht werden de vondsten van de archeologische opgravingen in Pompeï, de Laocoön-groep, Romeins glas, moderne kunst, maar ook het Amsterdams erfgoed en recentere restauratieprojecten op zaal.

Vanwege de coronacrisis is het financiële jaar 2020 niet verlopen zoals was voorzien. De activiteiten stonden op een laag pitje. Het gevolg was dat begrote kosten niet gemaakt zijn en derhalve het positieve saldo onvoorzien hoger is uitgevallen dan verwacht. 

Door herstel van het ledenaantal was de opbrengst uit contributies en ledendonaties hoger dan in voorgaande jaren. De inkomsten aangaande Verenigingsactiviteiten bestonden voornamelijk uit subsidies en is nagenoeg gelijk als het voorgaande jaar. Ook de opbrengst uit advertenties was vanwege het afhaken van enkele adverteerders iets lager.  

Door het uitvallen van diverse activiteiten waren de uitgaven bijna 20% lager dan in het voorgaande jaar. Zeven van acht jaarlijkse lezingen vielen uit, alsmede twee Algemene Ledenvergaderingen en ook de bestuursvergaderingen waren minder dan gebruikelijk, maar de werkgroepen bleven actief. Hierdoor bleven de uitgaven op gelijke hoogte.  De onkosten m.b.t de organisatie en de app Rondje Rijswijk zijn budget-neutraal, want voor 100% gesubsidieerd door de gemeente.

De exploitatie in het jaar 2020 wordt afgesloten met een positief saldo van € 6233.  

Na afschrijving van dubieuze debiteuren uit voorgaande jaren resteert een positief exploitatieresultaat van € 5865. Dit bedrag is voorlopig toegevoegd aan het eigen vermogen. Het is niet uit te sluiten dat gemeente (een deel van) dit bedrag terug verlangd. 

Verder ontving de vereniging een donatie van € 10.000 van de Hagedoornstichting in liquidatie. De donatie is geoormerkt en bestemd voor bijdragen – door de vereniging toe te kennen – aan publicitaire uitgaven over Rijswijk en zijn geschiedenis. Daarnaast heeft de vereniging op verzoek van de Hagedoornstichting i.l. de verplichting op zich genomen om gedurende 20 jaren de website aangaande het Joodse deel van het oorlogsmonument in park Hofzicht te onderhouden. Hiertoe is een bedrag van € 2000 beschikbaar gesteld door de stichting. 

Vanwege de coronapandemie kwamen we in 2020 geen enkele keer fysiek bijeen. Ondanks dat hebben we toch kans gezien een ‘klein boekje’ met zes portretjes van interessante plaatsgenoten samen te stellen. 

Aan het thema ‘Tuinbouw’ is in samenwerking met de Redactie van het Jaarboek verder gewerkt. De samenstelling van de werkgroep was als volgt: Marianne van Rossum, Marty Thieleman, Joke van Wijk van Brievingh, Izaak Kijlstra, Paul Schott (voorzitter), Joyce van Middelkoop en Jan van de Blankevoort.

De werkgroep richt zich op het speuren naar en vastleggen van, vooral bewegende, unieke beelden van Rijswijk, oud of recent.

De werkgroep heeft de werkplek op zolder in het Museum Rijswijk met de nodige apparatuur om beelden digitaal vast te leggen en te bewaren, verlaten. De collectie van de Stichting Omroep Rijswijk is het voornaamste object op dit moment met ca. 600 uur beelden uit de tachtiger en negentiger jaren. Vanwege de beschikbare ruimte bij Omroep Rijswijk/Feel Good TV en Radio en de interne verhuizing bij het Museum is het project overgebracht naar de studio aan de Lange Kleiweg. 

Inmiddels is daar het grootste gedeelte van de collectie gedigitaliseerd en ook regelmatig zijn beelden te zien op het TV kanaal van Feel Good TV.

De jaarlijkse Lichtjesavond voor Kerstmis in de ruimte in de Oude Kerk is vanwege corona dit jaar afgelast..

Mooi materiaal werd aangeboden uit collecties van recent overleden Rijswijkers.

Voor de site werden beelden verworven van de gemeente ( Jaaroverzicht 2019 ) en het beeldmateriaal dat bij gelegenheid van Monumentendag 2020 getoond werd op het voorplein van het Museum met vergelijkingen van locaties in 1920, 1940 en heden.

De werkgroep wordt gevormd door Fred Kuipers, Marco Hendrikse, Theo Spierenburg en Hans van Rossum.

Vanwege de coronapandemie kwam de Werkgroep in 2020 vrijwel niet fysiek bijeen. Gelukkig was er voldoende kopij om het Jaarboek te vullen. Aandacht werd besteed aan ‘75 jaar bevrijding’ aan de hand van oorlogsherinneringen van ooggetuigen. Ook werd een katern gewijd aan de tuinbouw in Rijswijk. 

Spijtig genoeg kon het Jaarboek niet in een Algemene Ledenvergadering aan de leden worden uitgereikt. Wethouder Cultureel Erfgoed Johanna Besteman ontving een exemplaar in Museum Rijswijk en ook, gezien de coronamaatregelen in beperkte kring.

De Redactie bestond, evenals vorige jaren, uit Joke van Wijk van Brievingh, Rob de Mooy, Frans Holtkamp, Marty Thieleman en Ruud Poortier. Joop van Munster verzorgde de advertenties en Paul de Boer was de vormgever. Het drukwerk werd opnieuw verzorgd door de firma Scholma.
 

De Open Monumentendag 2020 werd in Rijswijk gehouden op zaterdag 12 september, met als thema “Leermonument”. De werkgroep OMD van de Historische Vereniging Rijswijk (HVR) heeft vanwege de vigerende coronamaatregelen moeten besluiten tot beperking van de activiteiten, mede omdat een deel van de monumenteigenaren / - beheerders niet bereid was de deuren te openen. 

Op het voorplein van het museum was een LED-truck gestationeerd, voorzien van twee grote LED-schermen. Hierop werden doorlopend oude films van enkele Rijswijkse locaties getoond, gevolgd door filmfragmenten van de huidige situatie. Het startsein werd gegeven door de wethouder Johanna Besteman. Tevens werd de winnaar van de jaarlijkse monumentenprijs bekend gemaakt. 

Vervolgens werd er in de middag, wederom door de wethouder de Pasgeld-wandeling in Rijswijk-Zuid gelanceerd. 

De wandeling leidt door het Elsenburgerbos en de Drassige Driehoek, onder meer langs karakteristieke bouwwerken en ook door het laatste restje slagenlandschap dat Rijswijk nog rijk is. De Pasgeld-wandeling is ontwikkeld door HVR-lid Wilbert van Bijlert en ook opgenomen in de HVR-wandelapp “Rondje Rijswijk”, welke gratis is te downloaden.

Voor de jeugd was er in de middag een workshop “Papieren herinnering aan Rijswijk”.

De werkgroep OMD bestond uit de HVR-leden Arjan Kwakernaak (Museum Rijswijk, waarnemend voorzitter), Ger Visser (penningmeester HVR / notulist), Jelke Fokkinga (Gemeente Rijswijk), alsmede Basje de Liefde, René Knijnenburg en Eva Willems.  

In 2020 hebben de partners in Erfgoed Rijswijk (samenwerkingsverband tussen de HVR, Museum Rijswijk, Rijswijks Historisch Informatiecentrum (RHI), Archeologische Werkgroep Rijswijk, Museum BB en de Bibliotheek aan de Vliet) geen gezamenlijke activiteiten ontplooid vanwege de onzekerheid rond corona en het wijzigen van de inrichting en bemensing van het Rijswijks Historisch Informatiecentrum in het Museum.

De bestuurssamenstelling per eind 2020 is als volgt:

Hans van Rossum, voorzitter

Ger Visser, penningmeester

Wim Dammers, secretaris/ ledenadministrateur

Joke van Wijk van Brievingh, lid, tevens redacteur Jaarboek

Heilina van Putten, tweede secretaris

Fred de Koning, lid, tevens materiaalbeheerder.

Eerder werd bekend gemaakt, dat HVR-lid Melvin Djamin zou toetreden tot het bestuur: hij heeft in verband met persoonlijke omstandigheden afgezien van toetreding.