Programma Open Monumentendag Rijswijk zondag 10 september van 10.00-15.00 uur
Ochtendprogramma Oud-Rijswijk van 10.00-13.00 uur
Orangerie Villa Elisa, Julialaantje 6
Deze unieke orangerie is in de negentiende eeuw gebouwd als winterkas. Het wordt omschreven als een Engelse kas. Bij de restauratie in 1996 konden de oorspronkelijke gietijzeren kolommen en de trekstangen opnieuw zichtbaar in de constructie worden teruggebracht. De gietijzeren kas uit 1830 is, samen met de naastgelegen Villa Elisa, onderdeel van Landgoed Welgelegen. Tegenwoordig is de kas het hoofdkwartier van ontwerpbureau Piet Design, bekend van de vele historisch verantwoorde, bouw- en vouwbare ontwerpen die in veel boekhandels en museumwinkels in heel Nederland te vinden zijn.
Eigenares Elisabeth Rijkels-Visser is ook initiatiefnemer van de herintroductie van olifant Hansken in het Rijswijkse straatbeeld. Er is ook een vertoning van een leuke animatiefilm met het verhaal van Hansken.
Naast de Orangerie is rond 1870 op de plaats van de oude boerderij de Villa Elisa gebouwd als gastenverblijf voor het landgoed Welgelegen. Het exterieur is bezienswaardig omdat er een veelheid aan stijlen en sferen is te herkennen. Daarom wordt dit eclectisch genoemd. De asymmetrische villa valt in het bijzonder op door de mooi terug gerestaureerde veranda. In de driehoekige topgevel zit zorgvuldig versierd zogenaamd makelaarswerk, hetgeen het geheel een koloniale stijl geeft. De ingang tot de villa wordt geflankeerd door twee in de achttiende eeuw in Zweden gegoten kanonnen. Deze komen uit de verzameling van Dirk Boer, één van de kleurrijke bewoners van Welgelegen in de negentiende eeuw.
Een gedeelte van de tuin van Villa Elisa zal opengesteld zijn op zondag 10 september en op het pleintje naast de kas zal koffie geschonken worden bij de mobiele koffiekraam van B&B De Oude Bakkerij.
Dienstwoning Welgelegen, Julialaantje 10
Achter de kas van Villa Elisa liggen een koetshuis en een dienstwoning. De fraai aangelegde tuin van deze dienstwoning zal opengesteld zijn en de keramiek collectie gemaakt door de huidige bewoner, Will Hoogenhuijze, is hier ook te bezichtigen.
Sociëteit Amicitia, Oranjelaan 39
In de architectonisch interessante wijk Leeuwendaal is Amicitia niet het enige bijzondere gebouw. De vroeg twintigste-eeuwse wijk is een staalkaart van Jugendstil, Art Deco, Amsterdamse school en elkaar opvolgende neostijlen. In deze wijk wordt al 100 jaar gebouwd en gewoond. Maar Amicitia is gebouwd in de stijl van het Nieuwe Bouwen. Het bouwplan stamt uit 1921 en het pand maakt deel uit van een bouweenheid van vier woonhuizen, Oranjelaan 39 en Wilhelminalaan 1 tot en met 5 oneven. In 1923 gereedgekomen als woonhuis en in 1927 aangekocht door Amicitia. In 1928 is het naar een “De Stijl” ontwerp van de architect J.C. Speelman verbouwd tot sociëteitsgebouw. Het nieuwe bouwen wordt gekenmerkt door het sterk lineair karakter, in dit gebouw zichtbaar in de aparte vlakbehandeling, ook doorgevoerd in het glas in lood en door de horizontale hardstenen banden, die de verdiepingen visueel scheiden. Let op het oorspronkelijke smeedijzeren hek van dit opmerkelijke hoekpand. De typografie van de sociëteitsnaam boven de erker is geheel in (bouw)stijl.
Tijdens het bezoek maakt u kennis met deze 125 jaar oude vereniging, nu in de vorm van een bloeiende Bridgevereniging. In het verenigingsgebouw is voor deze dag een expositie van oude ansichtkaarten van Rijswijk. Een verrassende confrontatie van het met het hedendaagse Rijswijk.
Herenstraat 81
De drie pittoreske klokgevels tegenover de oude kerk getuigen van de leeftijd en historie van Rijswijk. Vanuit de bouwhistorie zit er wel een heel verhaal achter. Te bezoeken is de benedenverdieping van Herenstraat 81. Tot 1974 hadden alleen de nummers 83-85 een gezamenlijke authentieke klokgevel uit de 17 de eeuw. Bij de nummers 79-81, ook uit dezelfde periode, waren in de loop van de 19 de eeuw de oorspronkelijke topgevels vervangen door een gezamenlijke kroonlijst. Tot dan een weinig inspirerende aangezicht. Bij de historiserende reconstructie in 1974 met de driehoekige frontons en de toegevoegde klokgevels zijn de verhoudingen qua hoogte en gevelindeling weer beter geworden. In de benedenverdieping van nr. 81 vindt u in beeld een toelichting op de (bouw)historie.
Haag en Delfzigt, Ruysdaelplein 39
De naam zegt het al. Het ging om het uitzicht. Zowel aan voor als achterzijde was er in de 17 de en 18 de eeuw een welhaast boomloos vrij uitzicht op respectievelijk Delft en Den Haag. Denk daarbij aan de weidsheid van het schilderij “De Stier” van Paulus Potter. De meeste landgoedeigenaren op de strandwal zorgden ervoor dat er vrije zichtlijnen gehandhaafd bleven, zodat men kon pronken met het uitzicht op de Nieuwe kerk van Delft met de Oranjegraven alsook op de Grafelijke zalen van het Binnenhof in Den Haag. Deze buitenplaats is samengesteld uit twee oudere dorpshuizen waarbij Hendrik van Ravensteijn, schout van Rijswijk in de tweede helft van de 18 de eeuw, er vernuftig een nieuw rechthoekig huis voor heeft gebouwd. Zo kreeg hij een huis op stand met de gewenste allure. Over de rijke bewoningsgeschiedenis en daaruit voortvloeiende bouwhistorie weet de eigenaar veel te vertellen. Omdat het nu een particulier woonhuis is, is de toegang beperkt tot een kleine rondleiding door de eigenaar voor telkens 5 personen. De eigenaar zal hierbij ook stil staan bij restauratie door middel van oude gereedschappen en ambachtswerk.
Reserveringen via 06 28187795 (Whatsapp!) 30 plaatsen beschikbaar !
Middagprogramma Rijswijk Polder en water van 12.00-15.00 uur
Gemaal van de Plaspoel- en Schaapweipolder, Jaagpad 6
Van deze polders, eerder bemalen met windmolens, wordt sedert 1874 het beheer van het polderpeil door dit gemaal geregeld. Naar ontwerp van architect P.A Korevaar is dit gemaal gebouwd als een op stoom aangedreven gemaal. Maar tijd en techniek verstrijkt en in 1924 wordt het een dieselgemaal. In 1989 volgt de aanpassing naar een op elektriciteit aangedreven gemaal. Maar de robuuste dieselturbine is nog steeds aanwezig en zal zo mogelijk draaien.
Schaapweimolen Molenwetering 2
Lia van der Kruyk, een van de vrijwillige molenaars van deze molen, wil u graag alle facetten van het malen van water met windkracht laten zien. De molen, eigendom van het Hoogheemraadschap Delfland, is uit 1826 maar staat pas sinds 1988 op deze plek aan de Zweth. Daarvoor stond hij iets noordelijker in het tracé van de geplande doortrekking van de A4 naar Schiedam. De molen, ooit gerealiseerd om de gelijknamige polder droog te houden, staat nu in de Hoekpolder, een polderlandschapspark, dat - paradoxaal - ook door het Hoogheemraadschap in gebruik is als waterberging bij overvloedige regenval. De inlaat voor die berging vanuit de boezem ligt op loopafstand van de molen aan de Rijnerwatering. De moderne techniek van deze inlaat, ter plaatse uitgelegd op informatieborden, vormt een mooi contrast met de eeuwenoude techniek van de Schaapweimolen. De molen is toegankelijk op zondag 10 september van 12.00 - 15.00. Geen toegang voor kinderen tot 7 jaar i.v.m. draaiende tandwielen. Oudere kinderen alleen onder begeleiding van een volwassene.
Gemaal Hoekpolder, ijssalon, koffiebar Lust Hoekpolder, Molenwetering 4
Is de Schaapweimolen in deze polder een soort indringer; het Gemaal Pannevis Hoekpolder, aanvankelijk met een oude Crossley dieselmotor nu met een elektromotor, functioneerde op deze plaats al sinds 1914 tot 2011. En zoals de vorm doet vermoeden geplaatst op de fundamenten van een stenen voorganger uit 1721. In 1931 is de molen getransformeerd naar de huidige molenstomp. Deels open voor publiek; informatieborden verduidelijken de plek, en de aanwezigheid van ijssalon Lust Hoekpolder maakt de wandeling of fietstocht in deze polder zeer aangenaam.