April 2012: De Kruiswegstaties in de Bonifatiuskerk te Rijswijk



De Kruiswegstaties in de Bonifatiuskerk te Rijswijk

Pasen viel dit jaar vroeg in april. Reden om in deze aflevering de Kruiswegstaties in de Bonifatiuskerk aan de Van Vredenburchweg 69 eens nader te bekijken. De huidige neogotische Bonifatiuskerk van architect Nicolaas Molenaar sr. werd in 1897 ingewijd. Aanvankelijk was het interieur vrij kaal. Als er sponsors waren te vinden, werd er gewerkt aan de decoratie van de kerk. Zo werd ook de kunstenaar Theo Molkenboer (1871-1920) door pastoor B.P.F. Mohr uitgenodigd om voor zijn kerk de Kruisweg van Christus in veertien staties uit te beelden. Theo Molkenboer was een duizendpoot. Hij schilderde, was bouwkundig tekenaar, kostuumhistoricus, graficus en ontwerper, ook van boekbanden. Hij had een veelzijdige opleiding genoten en was onder andere artistiek leider van de Plateelfabriek Holland te Utrecht. Deze ervaring zou hem goed van pas komen bij het vervaardigen van de tegeltableaus van de staties. Molkenboer was zeer vereerd met de opdracht en stelde zich drie doelen. Het eerste was dat de voorstelling via lering begrip en medeleven zou aankweken om vervolgens devotie te wekken. Daarom paste hij begrijpelijke symboliek toe. Hij gebruikte in de zijpanelen relevante scènes uit de Bijbel en in de hoofd­voorstelling legde hij de nadruk op de kern. In de kleuren liet hij de ‘lering’ uitkomen, bijvoorbeeld: diepblauw als achtergrond vanwege de ‘gedachtenruimte’, Christus in het wit, refererend aan het vlekkeloze offerlam, Maria in een mantel van wit en paars, vanwege haar onschuld en waardigheid. Het tweede doel was het decoratieve. Ook van verder af moesten de kerkgangers de afbeeldingen duidelijk kunnen zien. Hij bereikte dit door eenvoud en weinig details. Als derde wilde hij dat de tableauseven duurzaam zouden zijn als de muren van de kerk. De Kruisweg begint met de ter dood veroordeling door Pilatus en eindigt met de graflegging van Jezus Christus. Molkenboer ontwierp samen met pastoor Mohr de voor­stellingen voor de veertien staties. Ze werden tussen 1908 en 1913 op de kerkmuren aangebracht. Echter niet in chronologische volgorde. De staties zijn 1,20 meter hoog en in totaal 62,60 meter lang en zijn in zandstenen lijsten geplaatst. De prijs werd vastgesteld op f 180 per strekkende meter. De eindrekening bedroeg rond de f 12.000. Op de onderstaande afbeelding van statie acht, die overigens in verband met de ruimte geen zijtafrelen heeft, troost Christus de ‘weenende’ vrouwen. Molkenboer beschouwde de lijdensweg als ‘predikatie van het drama, als een verhandeling van een gedicht’. Daarom wilde hij veel mensen en niet zoveel achtergrond en accessoires.

staties

Dit artikel verscheen in april 2012 in Groot Rijswijk