Op 21 mei 1786 klonk er weer orgelmuziek in de Rijswijkse dorpskerk. Wéér, want er was ooit een orgel geweest. Dat was kapot gegaan en de kerkheren van toen vonden dat een nieuw instrument teveel de aandacht van het goddelijk Woord zou afleiden. Maar de gemeente zong rond 1740 zo erbarmelijk slecht, dat muzikale begeleiding noodzakelijk werd geacht. Het duurde echter nog 45 jaar voor er een nieuw orgel kwam.
Hulp kwam van Cornelia Schellinger. Zij was weduwe van raadpensionaris (een soort premier) Pieter Steijn en woonde op de buitenplaats Ypenburg. Bij haar overlijden in 1783 erfde de kerk 8000 gulden (nu: € 68.000) voor een nieuw orgel. De aanbesteding kon beginnen.
Joachim Reichner mocht het bouwen. Eerder had hij een instrument in de Loosduinse Abdijkerk vervaardigd en kennelijk was dat een goede reclame voor de geboren Zwitser. Hij ontwierp een orgel in de stijl van zijn tijd: rococo, met 'speelse mijmerijen en klanken, in bekoorlijke af- en aanzwellingen'. De huidige vaste organist Henny Heikens nam een cd met muziek uit die tijd op.
Aan de buitenkant werden ornamenten geplaatst in de toen heersende 'Louis XVI'-stijl. De wapens van Steyn en Schellinger en een geschilderd uurwerk bekronen het orgelfront: zie foto.
Er was uiteraard ook een organist nodig: dat werd de blinde Willem van der Meijden. Hij speelde tijdens de inwijdingsdienst. De voorganger was ds. Johannes Brill, een befaamd redenaar, die als tekst had gekozen: 'Alles wat adem heeft, love der Heer'. Zijn preek is bewaard gebleven. Een andere predikant, ds. J. van Spaan, schreef een gedicht in de toenmalige gezwollen stijl:
Rijswijksche Christenschaar! verhef met blyde Psalmen
de hoogste Majesteit, by ’t kunstryk orgelspel
Godts Eng'len luist’ren naar uwe uitgeleezen galmen,
En voeren die ten troon van Vorst Immanuël
Het orgel is enkele malen aangepast aan de eisen van de tijd, maar grotendeels in oude stijl gebleven. Een oude wens is het 'vrij pedaal', dat de mogelijkheden nog zou vergroten. Dat is een kostbare ingreep, die kan worden uitgevoerd tijdens een even kostbare schoonmaakbeurt. Zover is het helaas nog niet, daarom is er nu nog geen jubileumfeest of -concert. Men hoopt straks het gerenoveerde orgel in nieuwe glorie te laten klinken. De archivarissen van de kerk hebben wel een aantal oude archiefstukken ter inzage gelegd. Als u op zaterdag de kerk bezoekt (mei-sep, 11-15 uur), kunt u deze bekijken.
Dit artikel verscheen in juli 2011 in Groot Rijswijk.