Romeinse mijlpalen in Rijswijk
'Alle wegen leiden naar Rome' en een van die Romeinse wegen liep door Rijswijk! De Sir Winston Churchilllaan in Rijswijk en het verlengde daarvan in Wateringen - het Oosteinde en de Herenstraat - volgen hetzelfde tracé als de Romeinse weg die liep van het Romeinse Forum Hadriani (Voorburg) naar een Romeinse vloothaven aan de oer-Maas ergens bij Naaldwijk. We weten niet zeker of die weg tweeduizend jaar lang ononderbroken in gebruik is geweest, maar het is wel waarschijnlijk. In ieder geval is het aardig om als U bij een rood stoplicht voor het verkeer op de Churchilllaan staat te wachten, er over te mijmeren dat als U bijna tweeduizend jaar geleden op dezelfde plek had gestaan U misschien had moeten wachten tot Keizer Hadrianus en zijn gevolg na hun bezoek aan Forum Hadriani in het jaar 121, voorbij waren getrokken.
Dat de Churchilllaan, het Oosteinde en de Herenstraat dezelfde route volgen als een Romeinse heerbaan weten we door de vondst van een aantal Romeinse mijlpalen. Rond 1500 is bij Monster een Romeinse mijlpaal gevonden, en in Rijswijk zijn bij de kruising Churchilllaan / Huis te Landelaan twee mijlpaal fragmenten gevonden (het eerste in 1963 en een tweede in 2005). In Wateringse Veld zijn in 1997 zelfs vier Romeinse mijlpalen bij elkaar gevonden.
In de Romeinse tijd gaven mijlpalen – net zoals de richtingaanwijzers van de ANWB - de afstand tot de volgende stad aan. Die afstand werd aangegeven met het aantal passen dat men nog moest lopen voordat de volgende stad - bijvoorbeeld Forum Hadriani -bereikt was. De standaard afstandsmaat was 'duizend passen'. Daarbij moeten we wel bedenken dat een Romeinse pas, twee van onze passen lang was. Anders gezegd de Romeinen telden een stap van de linkervoet en daarna een stap van de rechtervoet als één pas. 'Duizend passen' ('milia pasuum') zijn samen een 'mijl' (+/- 1600 meter).
Wat er ook op een Romeinse mijlpaal stond was de naam van de keizer tijdens wiens regering de mijlpaal geplaatst werd. In onze tijd zou dat betekenen dat de ANWB op alle richtingaanwijzers die voor 30 april 2013 geplaatst zijn de naam van Koningin Beatrix zou vermelden, maar dat na de 30ste april Koning Willem Alexander genoemd zou moeten worden. Dit gebruik maakt het mogelijk om de mijlpalen die in onze regio gevonden zijn, vrij precies te dateren: alle zeven zijn geplaatst in de 2e of 3e eeuw.
Dit artikel verscheen in maart 2013 in Groot Rijswijk